Z koszmaru drugiej wojny światowej Polska wyszła ze zdziesiątkowaną elitą intelektualną. Odpowiedzialność za ten stan rzeczy spada nie tylko na nazistów, ale również na okupanta sowieckiego. Pomimo to martyrologia środowiska naukowego na Wschodzie nie doczekała się dotąd monograficznego ujęcia. Książka ta ukazuje dramatyczne losy polskich naukowców, którzy po agresji 17 września 1939 r. dostali się w tryby sowieckiej machiny represyjnej: zostali rozstrzelani, aresztowani, wywiezieni do łagrów lub deportowani. Wartość opracowania nie sprowadza się do-skądinąd cennych-informacji biograficznych. Stanowią one punkt wyjścia do uogólnień, "statystyki zbrodni", szacunku strat. Na podkreślenie zasługuje fakt wykorzystania przez autora nieznanych dotąd źródeł archiwalnych, w tym teczek personalnych aresztowanych pracowników nauki, pochodzących z Archiwum Służby Bezpieczeństwa Ukrainy.