Polska demonologia ludowa

(Wydanie I, Wydawnictwo Iskry, Warszawa, 1987)

(Fragment) Polska demonologia ludowa zrodziła się w szerokim kontekście różnorodnych uwarunkowań społeczno-ekonomicznych, politycznych i kulturowo-obyczajowych, głównie jednak jako produkt procesu synkretyzmu słowiańsko-chrześcijańskiego. Poszczególne jej wątki ulegały z kolei różnym dalszym przeobrażeniom i przewartościowaniom w konsekwencji przemian zachodzących w warunkach życia ludu polskiego. W czasach współczesnych wierzenia te ulegają istotnym procesom obumierania i zanikania. W toku zachodzenia tych procesów poszczególne wątki wierzeń demonicznych stopniowo tracą przypisywane im atrybuty nadprzyrodzoności i przechodzą do sfery ludowej twórczości folklorystycznej o charakterze ludyczno-wychowawczym. Ma to związek z faktem, iż życie wsi uległo głębokim przeobrażeniom, które w zasadniczy sposób odcisnęły się na funkcjonujących stereotypach poglądów i zachowań oraz wzorach postaw ludności wiejskiej, na jej stosunku do zjawisk świata przyrody i życia wiejskiego, a tym samym i na tradycyjnie ukształtowanej sferze wierzeniowej.