Poznawać czy myśleć

Rozważania dotyczące zagadnień poznania, umieszczone w tym tomie, obejmują szeroki wachlarz czasu - od lat 1951-1991 - i wiążą się zarówno z uniwersyteckimi wykładami, jak i doraźnymi zapotrzebowaniami środowisk dydaktycznych, zwłaszcza potrzeb seminariów duchownych. Część pierwsza [traktuje] o współczesnych kierunkach epistemologicznych w tomizmie [...]. Druga część pracy została pomyślana jako krótki skrypt teorii poznania dla rozpoczynających wyższe studia kleryków na Wschodzie. Nie problematyzowano zatem zbytnio samej teorii poznania, lecz starano się ukazać wartość normalnego ludzkiego procesu poznania; problemy bowiem były spowodowane nie naturą samego poznania, ale pomyłkami w ustalaniu tzw. "krytycznego punktu wyjścia" w filozoficznej interpretacji epistemologicznej. Taki zaś "punkt wyjścia" wyrósł w idealistycznych systemach, a nie w procesie spontanicznego poznania. Właśnie część pierwsza ilustruje "ukrytycznioną teorię poznania" usiłując ukazać wartość poznawczą ludzkiej myśli, która poprzez refleksję nad sobą samą powinna uzasadnić poznawczy realizm, czy faktyczne poznawcze ujęcie istniejącego świata.