Niniejsza praca ma na celu prezentację źródeł pomyślaną jako podstawa do studiów nad osadnictwem wiejskim ziemi świeckiej we wczesnym średniowieczu. Główną jej ideą jest jednak wprowadzenie do obiegu naukowego szczegółowych wyników badań przeprowadzonych w latach 1998-2001 przez Instytut Archeologii i Etnologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.