Rozwód w XIX wieku na centralnych ziemiach polskich. Praktyka stosowania Kodeksu Napoleona w latach 1808–1852

Wykaz skrótów ..................................................................................9 Tabula debitorum .............................................................................11 Wprowadzenie .................................................................................13 1. Cel pracy ..........................................................................................................13 2. Literatura iźródła ..........................................................................................16 3. Układ pracy ....................................................................................................27 Rozdział 1. Sakralizacja ilaicyzacja prawa małżeńskiego wEuropie .....................................................29 1.1. Małżeństwo irozwód wStarym iNowym Testamencie .....................30 1.2. Laicyzacja prawa małżeńskiego wAustrii, Prusach iFrancji ............34 1.2.1. Austria ...............................................................................................................35 1.2.2. Prusy ..................................................................................................................38 1.2.3. Francja ...............................................................................................................41 1.3. Laicyzacja prawa małżeńskiego na ziemiach polskich iodwrót od niej .................................................................................................58 1.3.1. Rzeczpospolita Obojga Narodów ..................................................................58 1.3.2. Wprowadzenie praw obcych na ziemie polskie .........................................62 1.3.3. Derogacja napoleońskiego prawa rodzinnego na ziemiach polskich .....66 Rozdział 2. Podmioty procesu rozwodowego .............................71 2.1. Sąd rozwodowy ...........................................................................................71 2.2. Prokurator ...................................................................................................76 2.3. Huissier ........................................................................................................81 2.4. Pisarz ipodpisarz ......................................................................................82 2.5. Pozycja prawna stron ................................................................................82 2.6. Pełnomocnicy ............................................................................................86 2.7. Urzędnicy stanu cywilnego ......................................................................88 2.7.1. Proboszczowie parafii rzymskokatolickich.................................................92 2.7.2. Przełożeni parafii innych związków wyznaniowych ................................94 2.7.3. Osoby świeckie prowadzące kompleksowo akta stanu cywilnego .........96 2.7.4. Świeccy odnotowujący wydarzenia niezgodne zprawem kanonicznym97Spis treści 6 Rozdział 3. Przebieg procesu rozwodowego ...............................101 3.1. Proces rozwodowy zprzyczyny oznaczonej .........................................101 3.1.1. Formalności przedrozwodowe (postępowanie pojednawcze) .................................................................................104 3.1.2. Postępowanie wsprawie dopuszczenia skargi .........................................110 3.1.3. Postępowanie zaoczne ..................................................................................115 3.1.4. Środki tymczasowe ........................................................................................116 3.1.5. Etap po dopuszczeniu skargi (postępowaniedowodowe) ......................119 3.1.6. Postępowanie wsprawie orozwód zpowodu skazania współmałżonka za przestępstwo ...........................................................................140 3.2. Proces rozwodowy zwzajemnego zezwolenia .....................................141 3.3. Czynności bezpośrednio poprzedzające wydanie wyroku ...............143 3.4. Wyroki .......................................................................................................144 3.5. Rodzaje wyroków stanowczych ..............................................................149 3.5.1. Wyroki orzekające rozwód ..........................................................................153 3.5.2. Wyroki oddalające powództwa...................................................................155 3.5.3. Wyroki naznaczające czas doświadczenia ................................................156 3.6. Sprawy niezakończone wyrokiem ........................................................157 3.6.1. Upadek procesu na skutek niepopierania sprawy (procesy, których finał nie jest znany) ..................................................................157 3.6.2. Odstąpienie od procesu ................................................................................158 3.7. Postępowania apelacyjne ikasacyjne ...................................................158 3.7.1. Postępowanie apelacyjne ..............................................................................158 3.7.2. Nadzwyczajne środki zaskarżenia wyroku sądu apelacyjnego .............163 Rozdział 4. Podstawy wyroków rozwodowych ..........................167 4.1. Orzeczenie rozwodu ze względu na gwałty, srogości iciężkie obelgi ..................................................................................................169 4.2. Orzeczenie rozwodu ze względu na gwałty, srogości i ciężkie obelgi po okresie doświadczenia ...................................................189 4.3. Orzeczenie rozwodu zpowodu cudzołóstwa ......................................190 4.4. Rozwód zpowodu skazania współmałżonka na karę hańbiącą ......207 4.5. Rozwód ze względu na wcześniejszą separację ...................................208 4.6. Porównanie zFrancją .............................................................................208 Rozdział 5. Rozstrzygnięcia dodatkowe......................................211 5.1. Orzeczenie owinie ...................................................................................212 5.2. Opieka nad dziećmi .................................................................................213 5.3. Sprawy majątkowe ....................................................................................215 5.4. Alimenty ....................................................................................................217 5.5. Kary za cudzołóstwo ................................................................................218 5.6. Koszty procesu .........................................................................................220Spis treści 7 Rozdział 6. Ogłoszenie wyroku rozwodowego przez urzędnika stanu cywilnego ................................................231 Rozdział 7. Skala zjawiska ............................................................239 Rozdział 8. Charakterystyka rozwodzącej się populacji .........259 8.1. Inicjatorzy rozwodów .............................................................................260 8.2. Wiek osób rozwiedzionych ....................................................................262 8.3. Czas trwania małżeństwa ......................................................................265 8.4. Umiejętność złożenia podpisu ..............................................................267 8.5. Predykaty ..................................................................................................269 8.6. Zawód ........................................................................................................273 8.7. Wyznanie ..................................................................................................277 8.8. Miejsce zamieszkania .............................................................................281 8.9. Podsumowanie .........................................................................................283 Zakończenie ...................................................................................287 Bibliografia .....................................................................................303 I. Rękopisy ........................................................................................................303 Archiwa państwowe.................................................................................................303 Archiwa kościelne ...................................................................................................306 II. Niepublikowane prace doktorskie ..........................................................307 III. Akty prawne ..............................................................................................307 IV. Współczesne orzeczenia sądowe .............................................................312 V. Prasa idzienniki urzędowe .......................................................................312 VI. Źródła drukowane ....................................................................................312 VII. Wydawnictwa źródłowe .........................................................................313 VIII. Opracowania ...........................................................................................313 Aneks ..............................................................................................325 Bydgoszcz .........................................................................................................329 Kalisz ..................................................................................................................332 Kielce ..................................................................................................................352 Kraków .............................................................................................................355 Lublin ................................................................................................................383 Łomża ...............................................................................................................385 Płock ..................................................................................................................389 Poznań ..............................................................................................................395Radom ...............................................................................................................398 Siedlce ...............................................................................................................399 Warszawa .........................................................................................................400 Spis ilustracji ..................................................................................443 Spis diagramów, tabel ikonspektów ...........................................445 Summary ........................................................................................447