Swoi i obcy na Mazowszu Północnym w minionym tysiącleciu

Od stuleci ziemie polskie, a więc także i Mazowsze, były terenem osiedlania się przedstawicieli różnych społeczności narodowościowo- wyznaniowych. Proces ten zapoczątkowało osadnictwo żydowskie, datowane na Mazowszu już od przełomu XI-XII wieku. Napływający wówczas z Europy Zachodniej żydowscy imigranci znajdowali tu schronienie przed prześladowcami i pogromami. Na Mazowszu zaczęły powstawać gminy żydowskie, jedne z najstarszych na ziemiach polskich. Osiedlający się tu Żydzi stanowili istotny czynnik rozwoju gospodarczego, a zwłaszcza handlu.