Książka stra się wytłumaczyć, w jaki sposób doszło do awansu szlachty i jakie były jego bezpośrednie skutki w różnych dziedzinach ówczesnego życia, zwłaszcza politycznego.
Wstęp /5 Szlachta w społeczeństwie polskim XVI wieku /13 Rodzina /35 Wychowanie /49 Dom i otoczenie /71 Folwark szlachecki /90 Kariera /111 Czas wolny /136 Postawy i dążenia polityczne /159 Reformy egzekucyjne /183 Człowiek wobec świata /213 Bilans /233 Bibliografia /242 Spis ilustracji barwnych na wkładkach /247 Spis ilustracji w tekście /250 Indeks osób /252