Opinia na temat książki W co wierzy ten, kto nie wierzy?

„W co wierzy ten, kto nie wierzy” to zbiór czterech par listów wymienionych pod koniec ubiegłego wieku przez kardynała Carlo Marię Martiniego i Umberto Eco. Problemy, które poruszyli panowie dotyczyły życia, eschatologii, roli kobiet w kościele i poszukiwań fundamentalnych źródeł motywacji do bycia dobrym. Jednym zdaniem – wymiana myśli miała walor intelektualnej zabawy wyszukanymi słowami, ale niestety dla mnie, bez pełnego dotknięcia istoty i ciekawych konkluzji. Obaj, co dało się wyczuć, dążą się estymą, która uniemożliwiła oczekiwaną dynamikę polemik.

Mogą wciągnąć bardzo zgrabne sformułowania, tylko tak analizując całość ‘na chłodno’, wychodzi ostateczny brak wartych zapamiętania treści. Pojawiło się u mnie nawet zniechęcenie chociażby wtedy, gdy argumentując o życiu biologicznym, Eco (przyznając się do niewiedzy w temacie) sięga garściami z Tomasza z Akwinu. A przecież 'eksperckość' doktora Kościoła odnośnie okresu prenatalnego – wątpliwa. Równie zdumiewające wydało mi się wywodzenie praw obowiązujących w zbiorowości wyłącznie z potrzeb większości (współczesne regulacje normatywne stawiają jednak na ‘łatanie luk’ w równościowych prawach mniejszości). Właściwie nie wiem, na czym polegała polemika, skoro Eco nie bardzo zareagował na stwierdzenia kardynała, że człowieczeństwo da się ufundować wyłącznie na boskości.

Zderzenie wiara-niewiara może być rozpatrywane na różnym gruncie – od czystego filozofowania po psychologię potrzeb ludzkich i konfrontację mniemań z materializmem nauk przyrodniczych. Eco i Martini skupili się wyłącznie na dotknięciu narracji czysto humanistycznej, przez to ich argumentacja wydała mi się niepełna. Warte zapamiętania są ostatnie zdania semiotyka, który nakreślił w nich ludzki los wobec śmiertelności. Ale ogólnie zawiodłem się Eco, który słynie z trafnych analiz człowieka uwikłanego w symbolikę.

Zdecydowanie bardziej trafiają do mnie polemiki, może nawet jawne konfrontacyjne, ale oparte przede wszystkim na szczerości i perspektywie ujmującej człowieka z jego biologicznością. Podejrzewam, że Hitchens miałby obu autorom wiele do powiedzenia. Sam nie chował się za wieloznacznością hermeneutyki by ujść cało w dyskusji. Tego mi tu zabrakło.

Raczej nie polecam, chyba że fascynatom. Lektura niedługa, więc potencjalna strata czasu niegroźna.