Dyskurs o tożsamości europejskiej ma niezwykle wielowątkowy i rozproszony charakter. Celem niniejszego opracowania jest krytyczna analiza wybranych wątków socjologicznych dyskusji dotyczących możliwości wyłonienia się europejskiej identyfikacji politycznej. Została ona przeprowadzona ze szczególnym naciskiem na konceptualizację relacji zachodzących między integracją systemową instytucji Unii Europejskiej a deficytami integracji społecznej jej obywateli. Analiza ta nie ma na celu podręcznikowego uporządkowania zastanego materiału badawczego oraz literatury przedmiotu. Przeciwnie, zorientowana jest głównie na eksponowanie teoretycznych oraz empirycznych trudności tkwiących w dotychczasowych próbach definiowania oraz badania dynamiki tożsamości europejskiej. Zamierzeniem autora było przebadanie pola po przegranej bitwie o konstytucjonalizację Unii Europejskiej, która to porażka postawiła pod znakiem zapytania sensowność wiary w wyłonienie się w jakiejś przewidywalnej przyszłości europejskiego patriotyzmu konstytucyjnego. Niniejsze opracowanie koncentruje się na kilku głównych normatywnych koncepcjach przyszłości Europy i europejskości, a następnie próbuje odnieść ich diagnozy do tego, co - jak się wydaje - wiemy o rozkładach opinii i postaw politycznych w Unii Europejskiej. Innymi słowy, przedmiotem zainteresowania będzie ewaluacja prawdopodobieństwa tych wizji w świetle tego, co dzisiaj reprezentują społeczeństwa europejskie.