Złoty nosorożec. Dzieje średniowiecznej Afryki recenzja

Złoto uprawiane jak marchew, małe kopalnie z kobiecymi szkieletami, zaginiony dla współczesnych ładunek karawany z miedzianymi prętami, madagaskarskie wielbłądy z arabskich plotek, figurka przedstawiająca nie tego nosorożca, co trzeba, podziemny kościół postawiony przez anioły, wykrzykiwanie próśb do niewidocznego króla... Czy to jakaś nowa seria przygodowa? Nie, to historia średniowiecznej Afryki, pełna wojen, sojuszy, przemocy, pokoju, podróżników, kupców, no i przede wszystkim handlu, handlu i jeszcze raz handlu. 

Badanie terenów opierających swoją pamięć na tradycji ustnej to wyjątkowo niewdzięczny obszar do analizy dla historyka. "Złoty nosorożec" dobitnie uświadamia, jak ciężka jest praca archeologa, jak mocno trzeba się opierać pokusie wydawania sądów, jak trudno się pogodzić, że pewne fragmenty dziejów przepadły na zawsze, a wydobyty na dziko skarb nawet po zwróceniu staje się artefaktem, którego tak naprawdę nie ma. 

Książka składa się z 34 rozdzialików przedstawiających w miarę chronologicznie wycinki z afrykańskiego życia od VII wieku do końcóweczki XV, gdy Vasco da Gama zwiastuje koniec pewnej epoki. Nie ukrywam, że początek szedł mi ciężko, wczesne średniowiecze (dowolnej nacji) średnio (he he) mnie interesuje, a i konieczność zerkania co chwilę na mapę dla kontekstu była dla mnie dość męcząca. Jednak im dalej, im nazwy i tereny brzmią bardziej znajomo, tym lektura staje się przyjemniejsza. Siłą rzeczy, autor skupia się na relacjach podróżników i notatkach kupców, dokładnie śledząc ich (czasem kłamczuszkowe) relacje, porównując trasy, szukając znaczenia za detalami wydającymi się dla współczesnych oczywiste, dla nas dziś niemal niezrozumiałe. 

Krótkie rozdziały obwarowane są bibliografią - "Złoty nosorożec" wydaje się dobrym wstępem dla tych, którzy wcześniej nie mieli wiele wspólnego z historią Afryki. Ciekawa lektura rozkręcająca się z upływem wieków, do tego wyjątkowo jak na Dialog ładnie wydana.

[Recenzja została po raz pierwszy [19.10.2019] opublikowana na LubimyCzytać pod pseudonimem Kazik.]