Umwelt recenzja

Mając przed sobą fragmenty kilku powieści, bez trudu rozpoznam wśród nich Twoje dzieło - napisałem kiedyś do Przemysława Żarskiego w jednej z prywatnych wiadomości. “Polski Małecki”, jak żartobliwie Go nazywają, ma bowiem co najmniej kilka znaków rozpoznawczych, takich jak: narracja, realizm postaci i złożoność fabuły.

“Prawa dłoń, niemal zrośnięta z ręką leżącej obok kobiety, tworzyła pomost ułatwiający im przeprawę na drugą stronę życia”.
“Deszcz przybierał na sile. Rozlewał się nad wierzchołkami drzew i wyginał je w ukłonie”.
“Czarny orszak burzowych chmur sunął po niebie jak niekończący się kondukt czyśćcowych dusz”.
“Na ścianie rozkwitały kwiaty pleśni podkreślone światłem zawieszonej na kablu żarówki. Wyobraźnia prowadziła go za rękę przez zakamarki obłędu”.

Żarski udowadnia, że kryminał może być literacko piękny. Jego polszczyzna jest nienaganna, narracja przepełniona empatią i mnóstwem barwnych, zapadających w pamięć porównań. To bodaj jedyny znany mi Autor, który urzekł mnie nawet opisem sekcji zwłok: “Ostrze skalpela ślizgało się po skórze jak łyżwiarz, posuwając się od szyi w stronę spojenia łonowego i znacząc szlak ostrzem płozy”.

“Umwelt” to debiutancka powieść Przemysława Żarskiego. Na fabułę składają się dwa równolegle toczące się wątki. Pierwszy dotyczy tajemniczych morderstw, które z pozoru nic ze sobą nie łączy, za wyjątkiem pozostawianych przy zwłokach motyli. A te, jak dowiadujemy się z powieści, od wieków utożsamiane były z ludzką duszą i z jej przemianą. Drugi to historia człowieka będącego na granicy obłędu, którego realny i psychotyczny świat zdają się całkowicie ze sobą przenikać.

Kryminalna część “Umweltu” to policjanci, pod przewodnictwem Adama Bergera, pozbawieni supermocy, zdani jedynie na logikę swego wnioskowania i pracę u podstaw. Żarski opisuje ich następująco: “Wizja naprawy świata gasła w nich z każdym śledztwem. Po drodze tracili wiarę i godzili się z realiami, otrzymując w zamian coś bardzo cennego - doświadczenie”.

Tytułowy “Umwelt” to świat przypisany do konkretnego podmiotu, który może mieć wpływ na jego sny i podświadomość, w konsekwencji całkowicie go pochłaniając na oczach świata. Autor pokusił się o genialne studium psychozy, które przyprawiało mnie o gęsią skórkę. Bawił się mną jak szmacianą lalką, kiedy raz po raz orientowałem się, co jest wytworem wyobraźni chorego, a co rzeczywistością. Wciąż się zastanawiam, jak można tak bardzo wejść do wnętrza chorej osoby, jak udało się to Przemysławowi.

Co łączy te wątki? Przekonajcie się sami! I weźcie Relanium!