„Aśki radzą sobie w życiu. I dlatego zostałam Aśką” – wywiad z Joanną Szarańską

Rok 2019 był dla mnie rokiem przełomowym; ze względu na to, że córka rozpoczynała naukę w szkole podstawowej i potrzebowała jeszcze więcej mojej uwagi i wsparcia, zdecydowałam się zakończyć pracę copywritera i całkowicie poświęcić się pisaniu książek. Dzięki temu nie muszę już dzielić wolnego czasu między zlecenia a tworzenie powieści. Na 2020 rok razem z wydawcą zaplanowaliśmy cztery premiery, będą to zarówno współczesne powieści obyczajowe, jak i komedie, w tym komedia familijna, która pojawi się na święta. Pierwsza z tegorocznych powieści zatytułowana „Poranki na Miodowej 1” ukaże się już w marcu.

Tak naprawdę ta przygoda trwa od dzieciństwa z tym, że te pierwsze powieści powstawały nie w pliku, ale na niezapisanych stronach w zeszytach szkolnych, po zakończeniu roku szkolnego. Lubię pisać, zawsze sprawiało mi to ogromną przyjemność, dlatego w wolnym czasie tworzyłam różne historie. Czasem wysyłałam je na konkursy, czasami udostępniałam do czytania wyłącznie moim przyjaciółkom. Tak było z moją debiutancką powieścią „I że ci nie odpuszczę”. Zanim zdecydowałam się ją wysłać do wydawców, pisałam tę historię i w „kawałkach” wysyłałam koleżankom. Zostało mi to zresztą do dziś – mam dwie zaufane czytelniczki, które otrzymują tekst na bieżąco, jeszcze ciepły i często pomagają mi wyłapać nieścisłości.

Z pisaniem różnie bywa: można mieć gotowy konspekt, zaplanować dla swoich bohaterów różne zdarzenia, a oni i tak wezmą we władanie całą opowieść i zmuszą pisarza do uległości. :D U mnie wygląda to tak: mam kalendarz, notesy. Gdy wpada mi do głowy jakaś fajna scena, dialog – biegnę je zapisać. Wokół takiej scenki często buduję historię, tworzę oś powieści, doklejam bohaterów, miejsca, zdarzenia. Wiele zależy od rodzaju powieści. Innego przygotowania wymaga napisanie powieści historycznej, innego – obyczajówka, kryminał czy komedia. Jedno jest pewne: muszę zobaczyć swojego bohatera oczyma wyobraźni. Potem, gdy piszę, on przed tymi oczami cały czas jest. Ma charakterystyczne gesty, powiedzonka, widzę, jak krzywi usta, jak zakłada za ucho kosmyk włosów. Musi być naturalny, prawdziwy jak człowiek, którego mogłabym spotkać na ulicy.

Do pisania potrzebuję komputera, ciszy i kawy – to moje warunki pracy. Dlatego najlepiej pisze mi się o świcie, gdy cały dom – no może z wyjątkiem psa, który dopomina się o swoje – jest pogrążony we śnie. Pod ręką lubię też mieć moje notesy z notatkami, zapisanymi scenkami. Ale nie może ich być za dużo, bałagan mnie rozprasza :P

Kto zaraził panią miłością do książek? Czy literatura od zawsze była obecna w pani życiu? Jakie książki obecnie czytuje pani najchętniej?

W dzieciństwie towarzyszył mi widok czytających domowników, sama też dość szybko zapałałam miłością do książek. Chętnie odwiedzałam wiejską bibliotekę i przynosiłam stosy bajek i powieści. Czasami obkładałam się nimi i wmawiałam wszystkim, że czytam zadane lektury. Lekcje leżały, a ja czytałam. :P Teraz czytam mniej niż bym chciała, jednak pisanie pochłania naprawdę dużo czasu i ten rozkład wolnych chwil wygląda trochę inaczej. Czytuję najczęściej wieczorami, w łóżku, poza tym wszędzie, gdzie jadę/idę zabieram ze sobą książkę lub czytnik. Lubię kryminały, horrory, powieści obyczajowe i historyczne, a także reportaże i relacje z podróży. Lubię przeplatać sobie gatunki. Przedwczoraj skończyłam powieść Olgi Tokarczuk i od razu sięgnęłam po Mankella.

Każda z nich jest na swój sposób wyjątkowa, przy każdej śmiałam się w głos (tak, zdarza mi się śmiać z własnych żartów) i każda przyprawiła mnie o rwanie włosów z głowy. Największy sentyment mam jednak do Kroniki pechowych wypadków. Jej bohaterowie – Zojka, babunia, redaktor i Chochołek – mocno zapadli mi w serce.

Kiedy zaczynałam pisać „Cztery płatki śniegu”, nawet nie śniłam, że ta historia tak czytelnikom przypadnie do gustu. Wtedy nie myślałam o kontynuacji, dopiero pozytywny odzew czytających, a także bardzo przychylne recenzje uświadomiły mi, że stworzyłam coś wyjątkowego, co warto pociągnąć dalej. I w ten sposób powstała „śniegowa trylogia”, która przez ostatnie lata w okresie okołoświątecznym dostarczała uśmiechu i wzruszeń. Nie da się jednak ciągnąć tej historii w nieskończoność, byłoby to sztuczne i na siłę. Niewykluczone, że kiedyś, w jakiejś powieści, na króciutką chwilę zagości któryś z bohaterów tej serii. Lubię w ten sposób „eksportować” stworzone przez siebie postaci, ponieważ sama – czytając powieści Stephena Kinga czy Fannie Flagg – uwielbiam odnajdywać podobne nawiązania do osób, zdarzeń lub miejsc. Czuję się wtedy, jakbym spotkała dawno niewidzianych przyjaciół. Co do serii świątecznej… Myślę, że „Cztery płatki śniegu”, „Anioł na śniegu” oraz „Choinka cała w śniegu” dobrze wypełniły swoje zadanie, świadczą o tym wiadomości, która co roku dostaję od czytelników, którzy właśnie zakończyli spotkanie z bohaterami tej trylogii. Bawią, wzruszają, przypominają, co jest ważne w tym magicznym czasie. A ja? Ja mam już w głowie nową świąteczną opowieść, na chwilę obecną nie traktuję jej w charakterze początku serii, ale jak niezależną historię. Powoli dojrzewa w mojej głowie i przybiera ciepły, wzruszający kształt. Mam nadzieję, że „napisze się” piękna i że również pokochają ją tysiące czytelników.

Przyznaję, że bardzo przeżywam wszelkie recenzje i podchodzę do nich bardzo emocjonalnie. Te pozytywne napawają mnie ogromną dumą i radością, negatywne… no, cóż, chyba nie będzie zaskoczeniem, jeśli napiszę, że przejmują mnie smutkiem. Jeśli ktoś napisze: nie podobało mi się – bez podania argumentów, towarzyszy mi ukłucie żalu. Ale jeżeli te argumenty się pojawiają: zdarza mi się analizować tekst i później pilnować przy pisaniu czy redakcji :D

Rzeczywiście, tego czasu tylko dla siebie jest ostatnio jakby mniej. Zdarzają się jednak takie chwile, gdy Milenka jest w szkole, napisałam już, co miałam napisać, dom nie pokrywa się pierzyną kurzu i wtedy mogę położyć się na kanapie, obowiązkowo z psem u boku, poczytać albo oglądać seriale. Rodzinnie lubimy spacerować, latem często włóczymy się po okolicznych lasach. Nie narzekam na nudę, potrafię sobie znaleźć ciekawe zajęcie.

Zdecydowanie kino, ale i tak rzadziej, niż bym chciała. Nie przepadam za wielkimi salami w multikinach, zdecydowanie bardziej przemawia do mnie wystrój i klimat Kina Pod Baranami w Krakowie. A i tak kino najczęściej mam w wydaniu domowym, na dodatek familijnym :)

Jestem z natury osobą pogodną, więc często się uśmiecham. Uśmiech na mojej twarzy wywołuje rozmowa z córką, czas spędzany z bliskimi, pogodny letni poranek i sukienka w kwiatki, mogłabym tak pewnie wyliczać bez końca. Paradoksalnie prawie wcale nie czytam i nie oglądam komedii. Wolę mocniejsze książki i filmy. Przeraża mnie ludzkie okrucieństwo, zło w czystej postaci. To, że ktoś krzywdzi i wykorzystuje najsłabszych: dzieci, zwierzęta, niepełnosprawnych. Wzbudza to we mnie wielki gniew i poczucie niesprawiedliwości.

Hahaha, wypisz wymaluj. No, może wprowadziłabym drobne modyfikacje, ale rzeczywiście: ten opis do mnie pasuje. Dawno, dawno temu, gdy młode dinozaury biegały za piłką z kamienia, wybierając dla mnie imię, mama podobno powiedziała: Aśki radzą sobie w życiu. I dlatego zostałam Aśką.