Jaakow Ha-Lewi Lewin

Jaakow ha-Lewi Lewin (przełom XVIII i XIX wieku) – Żyd tradycyjny, wykształcony i bywały w świecie, kupiec, obserwator powstania listopadowego. We wspomnieniach dotyczących tego okresu opisuje stosunki polsko-żydowskie w świetle dziejących się wówczas wypadków. Ha-Jehudim we-ha-mered ha-polani. Zichronotaw szel Jaakow ha-Lewi Lewin mi-jemej hamered ha-polani bi-sznat 1830–1831 [Żydzi i polskie powstanie. Wspomnienia Jaakowa ha-Lewiego Lewina z czasu powstania w latach 1830-1831] ukazały się drukiem w 1953 roku w edycji N.M. Gelbera i nie były do tej pory tłumaczone na język polski. W XIX wieku istniały dwie wersje tych wspomnień. Jedna, najprawdopodobniej pierwszy szkic tekstu, została opublikowana tylko we fragmentach w wydawanym po hebrajsku warszawskim tygodniku „Ha-Mizrachi”, druga zaś – pełna już wersja – została przekazana do rąk rabina Płońska, Cwiego Jechezkiela Michalsohna, i trafiła też do archiwum Jakuba Tugendholda, stając się podstawą późniejszego wydania hebrajskiego. Pamiętnik stanowi unikatowy i zupełnie nieznany w Polsce dokument dotyczący okresu powstania listopadowego.