Jecheskiel Kotik

Jecheskiel (Ezechiel) Kotik – żydowski pisarz tworzący w jidysz, aktywista społeczny, właściciel kawiarni w Warszawie. Znany głównie dzięki swoim pamiętnikom „Moje wspomnienia” (jid. Majne zichrojnes) wydanym w dwóch tomach.

Urodził się w Kamieńcu Litewskim kilkadziesiąt kilometrów od Brześcia nad Bugiem (dzisiejsza Białoruś) w chasydzkiej rodzinie. Po latach, tak jak jego ojciec odrzucił tradycje misnagdów, Kotik zbuntował się przeciwko chasydom, a jego żona, którą poślubił w 1865 roku, poszła w jego ślady. Jak sam pisze o niej w swoich pamiętnikach „ochłonęła z chasydyzmu”[3], kiedy pojęła, że to na jej barkach miałaby spocząć odpowiedzialność za prowadzenie domu[4]. Po ślubie do roku 1881 starał się zapewnić byt rodzinie podróżując i podejmując różne prace, między innymi jako nauczyciel w chederze. W 1877 postanowił przenieść się do Kijowa, jednak i tam nie dopisywało mu szczęście. Właśnie w Kijowie był świadkiem pogromów w kwietniu 1881, czego skutkiem była decyzja o tym, aby osiąść w Warszawie, gdzie został już do śmierci. Tam, na ówczesnej ulicy Nalewki, otworzył kawiarnię, która stała się miejscem spotkań miejscowej społeczności żydowskiej – inteligencji, pisarzy, imigrantów czy działaczy społecznych. Pomagał im spisując rozporządzenia w hebrajskim i jidysz. W teraźniejszej stolicy Polski, za namową syna, w 1912 roku zaczął pisać swoje pamiętniki wydane w dwóch tomach w latach 1913–1914, a następnie w Berlinie w 1922. Moje wspomnienia, zwłaszcza pierwszy tom, jego autorstwa zostały ciepło przyjęte przez krytyków i czytelników. Są one wartościowym źródłem wiedzy na temat kontaktów Żydów z polską szlachtą czy wewnętrznych konfliktów w społeczności żydowskiej. Stały się również pierwowzorem dla innych autobiografii. Uznawane są za pierwszą tego rodzaju literaturę jidyszową. O twórczości Kotika pozytywnie wyrażał się między innymi Szolem Alejchem.