Bogowie i ich ludy. Religie pogańskie a procesy tworzenia się tożsamości kulturowej, etnicznej, plemiennej i narodowej w średniowieczu

Jaką rolę religie pogańskie odgrywały w procesach kształtowania się więzi społecznych spajających wspólnoty kulturowe, etniczne, plemienne i narodowe w średniowieczu? Jak próby konwersji wpływały na świadomość pogańskich społeczeństw, nie tylko przez zmianę religii, ale także poprzez negatywne reakcje nawracanych na wysiłki chrystianizatorów? Dlaczego wprowadzanie nowej wiary budziło tak zdecydowany opór społeczny? Czy chrześcijaństwo było czynnikiem budującym nieomal od zera nowe struktury, czy też raczej wprowadzanie nowej wiary było możliwe dopiero wtedy, gdy struktury takie już zostały stworzone i było jednym z efektów ich powstania? Tymi pytaniami zajęli się uczestnicy sekcji "Bogowie i ich ludy. Religie pogańskie a procesy tworzenia się tożsamości kulturowej, etnicznej, plemiennej i narodowej w średniowieczu" podczas II Kongresu Mediewistów Polskich w Lublinie (19-21 września 2005), a plon ich dyskusji udostępnia ta książka. Znaczenie pogaństwa jako czynnika kształtującego więzi społeczne przedstawiono na przykładzie roli wierzeń w tworzeniu się samoświadomości ludów średniowiecznej Europy, głównie germańskich i słowiańskich. Ważną okazała się kwestia kryzysu tożsamości tradycyjnych społeczności pogańskich w dobie ich chrystianizacji. Tak obszerną problematykę warto nadal drążyć.