Książka niniejsza jest przystosowaną do publikacji wersją rozprawy doktorskiej. Intencją autorki było włączenie się w zakres badań historycznych nad zachowaniami językowymi w obrąbie różnej rangi wspólnot komunikatywnych. Podstawę analiz stanowi księga protokołów sądu wójtowskiego Opola z lat 1698-1721. Badania prowadzą do opisu samej wspólnoty oraz jej języka ze wszystkimi dającymi się wywnioskować z zabytku lokalnymi i ponadlokalnymi uwarunkowaniami. Przedmiotem specjalnej uwagi stał się protokół sądowy rozumiany jako zachowanie językowe, którego forma jest wielostronnie uwarunkowana okolicznościami językowymi, kulturalnymi, ekonomicznymi, obyczajowymi i innymi.