Kronika w kamieniu

Bohaterem powieści Ismaile Kadarego „Kronika w kamieniu”, jednego z najwybitniejszych współczesnych albańskich pisarzy, jest kamienne miasto Gjirokastra, w którym pisarz spędził młodzieńcze lata. Autor portretuje w Gjirokastrze spersonifikowane piękno i dramatyzm życia. Opisane w książce wydarzenia dzieją się w czasie II wojny światowej w latach 1940–1943, w mieście okupowanym kolejno przez wojska włoskie, greckie i niemieckie. Opowieść o kamiennym mieście i jego mieszkańcach, widziana oczami kilkuletniego chłopca, alter ego autora, daleka jest od klasycznej wspomnieniowej powieści autobiograficznej.

Chłopiec stara się zrozumieć pełne tajemnic miasto, nieprzerwanie z nim rozmawia. Językiem miasta są jego odgłosy i barwy. Kadare jest mistrzem subtelnej groteski i tajemnicy, konsekwentnie korzysta z poetyckiej mocy metafory, z wieloznacznej aluzji. Wrażliwy odbiorca książki, pozornie niewiele mającej wspólnego z czasami hoxhowskiego terroru (książka ukazała się w 1971 roku), będzie mógł wychwycić między wierszami opowieści krytyczne odniesienia do niszczącej wolność i ludzką godność dyktatury.

„Kronika w kamieniu” jest przykładem, jak wybitna literatura może wygrać z ograniczeniami cenzury komunistycznego państwa, nie tracąc przy tym walorów artystycznych i nie uciekając od trudnych tematów nurtujących zwykłych ludzi w przełomowych chwilach ich życia.

Powieść została przetłumaczona bezpośrednio z języka albańskiego (część książek Kadarego ukazała się po polsku w przekładzie z języka francuskiego), co czyniło zadanie tłumacza dodatkowo wymagającym, ponieważ autor wykazuje się nieprzeciętną inwencją słowotwórczą, odważnie czerpie z bogactwa rodzimego języka.

Dzięki inicjatywie tłumacza, Marka Jeziorskiego, znakomitego znawcy kultury Albanii, ta pełna poezji powieść, odwołująca się do nieograniczonej wyobraźni czytelnika, przedstawiająca sprawy niezrozumiałe i tajemnicze, będzie odtąd lekturą wielu dotychczasowych i nowych miłośników twórczości albańskiego autora.

Wydanie 1 - Wyd. Sedno