Od autorów /7

Dramatis Personae

oraz miejsca i przedmioty tej opowieści /11

Prolog. Lipiec-sierpień 1920 /23

Część i apatia

1918. Styczeń / 51

NOWY JORK. – Kochanie, to będzie wielki rok! – mówi Paderewski do żony /51

MAGDEBURG. Stubenhaus to pokaźny, piętrowy, zbity z drewnianych bali dom / 55

BERLIN. Hotel „Adlon”, samo serce miasta / 58

POZNAŃ. W pierwszą niedzielę nowego roku rodzina Nogajów /62

WASZYNGTON. Płk House pisze notatkę dla prezydenta Wilsona /65

KRAKÓW, Krupnicza 9, elegancki apartament państwa Bobrzyńskich /66

WASZYNGTON. Woodrow Wilson przemawia na Kapitolu /70

NOWY JORK. Kto wie, czy najbardziej zachwycony mową Wilsona nie jest Paderewski /73

MONACHIUM. Hofbrauhaus am Platzl to miejsce legendarne /76

SMOGULEC, północ Prowincji Poznańskiej, majątek nieopodal Kcyni / 79

MONACHIUM. Przybyszewski, siedząc nad golonką, wspomina czasy biedy /84

POZNAŃ. Trzech braci dywaguje o wydawanym przez siebie magazynie „Zdrój” /85

MONACHIUM. Przybyszewski z satysfakcją sięga po swój wydrukowany tekst /90

ZURYCH. Hotel „Schwert”. Tu zatrzymywali się Casanova, Mozart, Goethe czy Hugo /91

NOWOSIELICA, wieś na Ukrainie w obwodzie płoskirowskim /94

ZURYCH. W hotelu „Schwert” czeka już na Kesslera nowy gość /97

BOBRUJSK, ostatnie dni stycznia /98

1918. Luty /102

POZNAŃ. Karol Rzepecki, blisko pięćdziesięcioletni, zażywny mężczyzna, lubi podkreślać swoją polskość /102

WARSZAWA. Maria Dąbrowska budzi się nagle w środku nocy /104

BERLIN. Auswärtiges Amt, Ministerstwo Spraw Zagranicznych przy Wilhelmstrasse /108

KRAKÓW. Pani Zofia Bobrzyńska, obywatelka miasta Krakowa /110

CICHINICZE. Ciemny, ponury świt 14 lutego 1918 roku. Wioska, właściwie dwór /114

POZNAŃ. Mieszkanie Nogajów przy Dolnej Wildzie, ranek /116

RARAŃCZA. Bronisław Kamiński, chłop spod Śremu, siedzi w wilgotnym okopie /117

KRAKÓW. Poniedziałkowy ranek 18 lutego jest nadzwyczaj mroźny /120

POZNAŃ. Środek nocy, luty 1918, strych nad muzeum archeologicznym Mielżyńskich /123

WARSZAWA. – Tak, oburzające, co zrobiono w Brześciu – mruczy Wojciech Kossak /125

POZNAŃ. Wincenty Wierzejewski jest z siebie dumny: ukrywa się i cały czas spiskuje /131

WARSZAWA. Maria Dąbrowska radośnie rzuca „Kurierek” na stolik /135

POZNAŃ. Nad ranem, po kilku dniach od zakończenia druku ulotek /136

KRASNYJ BIERIEG to zapuszczona wieś pod Bobrujskiem, ale kolej żelazna tu dociera /139

POZNAŃ. Comiesięczne zebranie Związku Spółek Zarobkowych i Gospodarczych /146

1918. Marzec /152

KRAKÓW. Gabinet profesora Bobrzyńskiego. Profesor śmieje się cicho… /152

BERNO. Neuerkirchestrasse. Kessler podnosi z namaszczeniem kieliszek Bordeaux /156

BOBRUJSK. Świat wstrzymuje oddech na wieść o pokoju państw centralnych z bolszewikami /162

WARSZAWA. W porze późnego drugiego śniadania Dąbrowska wychodzi na spacer /165

MAGDEBURG. Komendant czyta „Magdeburgische Zeitung” z irytacją /169

1918. Kwiecień /172

BERLIN. Harry Kessler po raz pierwszy zjawił się we wschodniej Europie jesienią 1915 roku /172

WARSZAWA. Jeszcze niedawno Dąbrowska ledwie mogła zaakceptować ustępstwa na wschodzie /173

NIEMIRÓW pod Winnicą, Ukraina /174

NIAGARA-ON-THE-LAKE. Podchorąży Skarżyński, potomek wielkopolskich chłopów /177

KIJÓW. Bolesław Długoszowski herbu Wieniawa, osobisty adiutant Komendanta i człek barwny /178

1918. Maj /182

POZNAŃ. Franciszek Nogaj trafia do służby w armii Jego Cesarskiej Mości Wilhelma /182

POZNAŃ. W padającym śniegu i deszczu Arkady Fiedler wysiada na Kaiserbahnhof /107

BOBRUJSK. Generał Dowbor-Muśnicki kapituluje wobec Niemców /183

WARSZAWA. Maria Dąbrowska martwi się o braci służących u Dowbora /191

BOBRUJSK. Fiasko buntu – pułkownik Barthel musi uciekać /192

WARSZAWA. Spiskowiec Wierzejewski na fałszywych papierach przyjeżdża do miasta /194

1918. Czerwiec /200

POZNAŃ. Uwolnienie Stanisława Nogaja z więzienia zaplanowano na 12 w nocy /200

WARSZAWA. Maria Dąbrowska tęskni za braćmi /202

POZNAŃ. Główna kwatera POW Zaboru Pruskiego /202

MURMAŃSK. Podchorąży Eugeniusz Małaczewski przechadza się po tutejszym targu /204

1918. Lipiec /207

MOSKWA. Podwórko Łubianki, siedziby CzeKa. To miejsce wygląda naprawdę nieciekawie /207

BERLIN. Harry Kessler patrzy na pierwszą stronę „Berliner Tageblatt” /211

POZNAŃ. Jest duszny, gorący, letni dzień, tuż przed burzą /217

1918. Sierpień /220

WASZYNGTON. Tutaj lato zawsze jest okropne /220

SPA, Belgia. Ludendorff, budząc się w piątek rano, wie, że to już koniec wojny /221

POZNAŃ. Franciszek Nogaj już od trzech miesięcy służy w armii niemieckiej /222

NOWY JORK. Na nabrzeżu Manhattan Cruise Terminal /224

BERLIN. Pod koniec sierpnia jest jasne, że klęska Rzeszy na zachodzie jest nieunikniona /226

CAMBRAI. Front zachodni: Salem Aleikum, cigarety tajemne /227

1918. wrzesień /230

MOSKWA. Początek września jest tutaj zawsze koszmarem /230

WASZYNGTON. Roman Dmowski zgłasza się na wartowni Białego Domu /234

ZAKOPANE. Stefan Żeromski na werandzie „Jordanówki” nanosi ostatnie poprawki /235

BOSTON, Massachusetts. Gościem na lunchu u państwa House’ów jest Mr Dmowski /241

POZNAŃ. Uliczny narożnik, dwie kamienice i jeden przechodni strych /242

Część II Chaos

1918. Październik /247

POZNAŃ. Franciszek Nogaj czyta „Posener Neueste Nachrichten” /247

BERNO. Ambasador Rzeszy w Szwajcarii załamany siedzi przy wygaszonym kominku /250

NANCY we wschodniej Francji nad rzeką Meurthe to główne miasto Lotaryngii /254

WARSZAWA. „Rada Regencyjna do narodu polskiego!” /256

WASZYNGTON. Dmowski zbiera się do powrotu do Europy /257

WARSZAWA. Maria Dąbrowska budzi się nad ranem i szybko siada przy stoliku /258

ZAKOPANE. Tu niepodległościowy przewrót zaczyna się w niedzielę /259

BERNO. Harry von Kessler i potworny ból głowy /261

PUSZCZYKOWO. Nie lecznica garnizonu, ale lazaret /263

BERNO. Kessler z wściekłością czyta o wystąpieniu Korfantego w Reichstagu /265

KRAKÓW. Dwunastoletni Karol Estreicher ucieka ze szkoły /266

MAGDEBURG. Świt jest zimny, mglisty i ponury /267

KRAKÓW. Prof. Stanisław Estreicher łapie syna Karola na wagarach /270

1918. Listopad /277

BERLIN. Rankiem Kessler wbiega do MSZ /277

MAGDEBURG. Spiskowcy czekają na sygnał odbicia Piłsudskiego /282

KILONIA. Zbuntowane załogi liniowców wywieszają czerwone sztandary /283

ZAKOPANE. 5 listopada Stefan Żeromski w imieniu Republiki Zakopiańskiej /284

LUBLIN. Czarny mercedes stoi na pustej, podlubelskiej drodze /286

MAGDEBURG. Przychodzi telegram, aby uwolnić Piłsudskiego /291

COMPIÈGNE. Niemieccy parlamentariusze przybywają do wsi Rethondes w północnej Francji /292

SPA, Belgia. Wilhelm Hohenzollern, z łaski Bożej cesarz niemiecki, król Prus, margrabia Brandenburgii itd. /293

MAGDEBURG. Delegacja niemiecka siada do rokowań /294

BERLIN. Piłsudski skarży się, że nie ma broni za pasem /296

COMPIÈGNE. Jeszcze koło popołudnia 9 listopada we Francji trwa pat /298

POZNAŃ. Wszędzie, gdzie stacjonują niemieckie wojska, trwa rewolucyjny chaos /298

BERLIN. Anhalter Bahnhof, dworzec kolei dalekobieżnej /299

POZNAŃ. Franciszek Nogaj wychodzi z domu wcześnie rano /300

WARSZAWA. W niedzielę 10 listopada rano jest pogoda pod psem /302

POZNAŃ. Z każdego okna zamku cesarskiego widać morze głów /303

WARSZAWA. Pensjonat zamienia się w centrum dowodzenia komendanta Piłsudskiego /305

POZNAŃ. Popołudnie 10 listopada. Panna Kulebianka z centrali telefonicznej… /307

WARSZAWA. Józef Gabriel Jęczkowiak jest już w Warszawie /308

POZNAŃ. Karol Rzepecki uważnie sprawdza tekst odezwy do mieszkańców Poznania /309

OSTRÓW WIELKOPOLSKI. Kiedy dociera tu wieść u ucieczce cesarza Wilhelma… /310

WARSZAWA. Piłsudski jest już w Warszawie od dwunastu godzin /311

COMPIÈGNE. Jest piąta nad ranem – negocjujący Niemcy są już wykończeni /311

WARSZAWA. Zabłąkany niemiecki feldfebel / 312

WARSZAWA. 11 listopada komendant Piłsudski wstaje wcześnie /314

PARYŻ. O jedenastej 11 listopada wchodzi rozejm na wszystkich frontach Wielkiej Wojny /316

WARSZAWA. U Lubomirskich na Frascati goście narzekają /317

LUBLIN. Tysiące lublinian demonstrują za rządem Daszyńskiego /317

BERLIN. Popołudniowe dodatki specjalne gazet oddają fatalne nastroje /318

PRZEMYŚL. Porucznik Stanisław Małagowski stoi na przednim pokładzie pociągu /319

WARSZAWA. Po zawieszeniu broni gubernator Warszawy i Królestwa

Polskiego jest załamany /321

POZNAŃ. Podporucznik Paluch melduje się przed Wojciechem Korfantym /323

WARSZAWA. Piłsudski po spotkaniu w siedzibie Soldatenratu /324

POZNAŃ. Akcja braci Nogajów /329

WARSZAWA. Wieczorem Hutten-Czapski idzie na Frascati /330

POZNAŃ. Władysław Seyda to mężczyzna potężnej postury /331

KASAMA, Rodezja. Rano 13 listopada kończy się ostatnia bitwa Wielkiej Wojny /333

POZNAŃ. Około południa na Stary Rynek wchodzi umundurowana kolumna wojskowa / 334

POZNAŃ. Korfanty przemawia z trybuny na placu Wilhelmowskim /336

WARSZAWA. Od wczesnego przedpołudnia nie zamykają się drzwi do komendanta Piłsudskiego /339

POZNAŃ. Jest już noc, gdy Stanisław Nogaj prowadzi grupę przez miasto /340

WARSZAWA. Piłsudski rozwiązuje POW w Królestwie Polskim /340

MIĘDZYRZEC. Małe miasteczko koło Białej Podlaskiej, na północnym wschodzie Królestwa /341

WARSZAWA. Dla Piłsudskiego masakra w Międzyrzecu to złowróżbny znak /343

LWÓW. Na placu przed budynkiem neogotyckiego dworca kolejowego /345

POZNAŃ. Steffen Blankertz, niemiecki sierżant pochodzący z Wuppertalu /348

WARSZAWA. Wojciech Kossak zbiega po schodach hotelu „Bristol” /349

BERLIN. W listopadowe popołudnie Przybyszewski spotyka się z Jerzym Hulewiczem /353

WARSZAWA. W 88. rocznicę wybuchu powstania listopadowego /355

WARSZAWA. „Pod Picadorem” na Nowym Świecie /358

SMOGULEC, Wielkopolska. Ostatni dzień epoki /361

WARSZAWA. Rozkwitały pąki białych róż… /362

1918. Grudzień /365

POZNAŃ, Sala Lamberta, 3 grudnia. Głos ma Władysław Seyda /365

POZNAŃ, posterunek POW Zaboru Pruskiego przy Świętym Marcinie /367

POZNAŃ, Sala Lamberta. Zofia Sokolnicka wchodzi do wielkopolskiego rządu /369

POZNAŃ, ulica Głogowska, przed drzwiami Niemca, niejakiego Sturma /370

BREST. W piątek mgła otulająca ten bretoński port akurat się rozpłynęła /371

WARSZAWA. Poseł pełnomocny Rzeszy Niemieckiej hrabia Kessler dyskretnie opuszcza Polskę /374

POZNAŃ, ranek 25 grudnia. NRL zapowiada na afiszach przyjazd Paderewskiego! /374

WARSZAWA. Prasa donosi o armii Hallera /375

GDAŃSK. Paderewski wybiega na pokład okrętu /375

POZNAŃ, Dolna Wilda. Franciszek Nogaj, jak przystało na młodego człeka, śpi długo 377

ROGOŹNO, stacja kolejowa. Paderewski czeka w drodze do Poznania /378

POZNAŃ, wieczorem pod „Bazarem” /379

POZNAŃ. Apartament Paderewskiego /387

POZNAŃ. W nocy „Bazar” zapełnia się polskimi żołnierzami /403

POZNAŃ, Fort Grolman. Kompania Wierzejewskiego staje się regularną jednostką wojskową /413

POZNAŃ, kasyno. Stanisław Nogaj czyta o zabiciu Niemca Blankertza /413

POZNAŃ, 30 grudnia. Paderewski w „Bazarze” /413

MROCZA, północna Wielkopolska, 31 grudnia /414

Część III Wiosna

1919. Styczeń /421

POZNAŃ, „Bazar”. Tuż po północy Paderewski wyjeżdża /421

OSTRÓW WIELKOPOLSKI. Ten węzeł kolejowy od świtu nowego roku leży w granicach Polski /421

NAKŁO. W trzaskającym mrozie mieszkańcy czytają obwieszczenie /422

WARSZAWA Państwo Dąbrowscy biegną do Ministerstwa Rolnictwa i Reform Rolnych w centrum Warszawy /426

POZNAŃ. Wojciech Korfanty w niedzielę, tuż po południowej mszy świętej… /427

WARSZAWA. Podekscytowana Dąbrowska biegiem wraca do domu /430

NAKŁO. W południe do „Hotelu Cesarskiego” wkraczają niemieccy oficerowie /432

ŁAWICA pod Poznaniem. Franciszek Nogaj kryje się wraz ze swoją kompanią /435

WARSZAWA. W belwederskim gabinecie naczelnik Piłsudski musi zapalić kolejnego papierosa /437

ŚLESIN. Wycofane spod Mroczy oddziały Heimatschutzu psują krew Polakom / 441

WERSAL. 18 stycznia 1919 roku do podparyskiego Wersalu zjeżdżają wielcy tego świata / 442

KARWINA NAD OLZĄ. Kiedy górnicy z Karwiny zaczynają szychtę… /443

WARSZAWA. Przed Belweder zajeżdżają kolejne samochody i dorożki /444

WERSAL. Dla Woodrowa Wilsona celem nr 1 jest powołanie Ligi Narodów /447

POZNAŃ. Niedzielny ranek pierwszych wyborów jest paskudny /449

WARSZAWA. Maria Dąbrowska rozumie to doskonale: ta data przejdzie do historii /452

WERSAL. Rada Dziesięciu pierwszy raz zbiera się 29 stycznia /457

1919. Luty /461

LWÓW. Gabriela Zapolska cierpi w willi „Skiz” na Łyczakowie /461

TREWIR, to niewielkie miasteczko, jedno z najstarszych w Niemczech /462

KCYNIA. 21 lutego oddział Nogajów wyjeżdża na front nakielski /464

1919. Marzec /467

POZNAŃ. Sytuacja oblężonego Lwowa nie ulega zmianie /467

PARYŻ. Roman Dmowski zły jak osa wraca z dzielnicy Pigalle /469

SĄDOWA WISZNIA. Szeregowy Musielak, poznaniak, biegnie w rozpoznaniu /474

WARSZAWA. Są wieści od brata Marii Dąbrowskiej /475

SĄDOWA WISZNIA. Szeregowy Musielak z kompanii porucznika Wierzejewskiego /476

1919. Kwiecień /478

WARSZAWA. Podziemia Galerii Luxemburga, Senatorska 29 /478

WIELKOPOLSKIE LESZNO. To pierwszy od miesięcy pociąg, który przejeżdża granicę z Niemcami /479

WARSZAWA. Hotel „Bristol” zamknął dziś swe podwoje dla przypadkowych gości /480

WERSAL. Niemcy pod eskortą docierają do hotelu /482

WILNO. Wiosna na wschodnich krańcach Rzeczypospolitej wybucha jak bomba /484

1919. Maj /492

WARSZAWA. Zimny maj /492

POZNAŃ. Dla Wielkopolan ważny czas /492

PARYŻ. Stanisław Kozicki widzi, że alianci nie idą na rękę Polakom /494

WARSZAWA. Wolne, kwitnące miasto? Nie dla wszystkich /496

1919. Czerwiec /500

WARSZAWA. Stanisław Baczyński doskonale wygląda w mundurze Wojska Polskiego /500

PARYŻ. Grupa alianckich oficerów w nocy nanosi ostatnie poprawki na mapy /503

POZNAŃ. Czerwcowe wieczory są upalne, ale Karol Rzepecki jednak siedzi w biurze /506

WERSAL. Dziś Galeria Lustrzana pałacu wersalskiego jest najważniejszym miejscem na świecie /508

WARSZAWA. Starszy brat Dąbrowskiej, Stanisław, wraca z niewoli bolszewickiej /511

KREUZ. Zmęczony długą podróżą Przybyszewski z nadzieją patrzy przez okno w korytarzu pociągu /512

Epilog /515

Podziękowania /525
Coś na deser do czytania /527
Indeks osób /535

Mgnienia. Opowieści z lat 1918-1920

Opis

Autor

Pozostałe książki:

Gdzie kupić

Moja Biblioteczka

Recenzje

Moja opinia o książce

Opinie i dyskusje

Cytaty z książki