Podróż do Armenii

Pod tytułem Podróż do Armenii ukazują się trzy nieznane dotąd w Polsce prozy Osipa Mandelsztama z lat 20. i 30. w przekładzie i z komentarzem Ryszarda Przybylskiego, wybitnego rusycysty i historyka literatury polskiej, a przy tym przyjaciela i powiernika Nadieżdy Mandelsztam. Tytułowa Podróż do Armenii to proza poetycka będąca owocem prawdziwej podróży na Kaukaz, jaką Mandelsztam odbył wraz z żoną w latach 30. Nie była to eskapada krajoznawcza, lecz podróż do źródeł czasu zgodnie z historiozofią poety, który był przekonany, że kultury Kaukazu i Czarnomorza są jak księgi, z których uczyli się pierwsi ludzie. Zupełnie innym tekstem jest Proza czwarta nigdy nie wydana za życia Mandelsztama wściekła riposta na atak partyjnych środowisk literackich i stalinowskich instytucji, których poeta padł ofiarą, gdy niesłusznie oskarżono go o plagiat. Tę ponurą prowokację określił mianem własnej sprawy Dreyfusa, wyczuwając w niej akcenty antysemickie. I wreszcie Szuba pierwsza dojrzała proza w dorobku Mandelsztama, w której tytułowa szuba staje się wielowymiarowym symbolem na miarę gogolowskiego płaszcza. Książkę wzbogacają reprodukcje stronic z kaukaskiego notatnika poety.