Rękopis znaleziony w Saragossie

Słuchałam w wykonaniu pana Henryka Machalicy. To wspaniały lektor, który książki czytał z pasją. Dałam jej 9 gwiazdek, bo jest mistrzostwem świata w literaturze pięknej, książką niepowtarzalną w swoim uroku, może dorównującą Hugo. Jan Potocki, arystokrata, więc pewnie zaznajomiony z kulturą salonową, napisał misterną powieść szkatułkową o miłostkach ludzi, ich przygodach, perypetiach. Troszkę się pogubiłam w pewnym momencie, ale nie odebrało mi to przyjemności czytania! Były piękne księżniczki, pościgi i ukrywanie się, tajemnice i skryte małżeństwa, klasztory i ucieczka za morze. No co tylko człowiekowi do głowy przyjść mogło. Ta kompozycja szkatułkowa jest ciekawa, bo za każdym razem dzieje się coś innego. Autor osiągnął maestrię w konstruowaniu fikcyjnych światów, w zabawie z czytelnikiem, w dryfowaniu po fikcyjnych światach literackich. Mógł stworzyć krótszą powieść szpiegowską, thriller polityczny, ale o ileż jej czytanie byłoby nudniejsze.

Niedoścignione arcydzieło łamiące wszelkie reguły gry oraz protest wobec określonych wzorów dla literatury. Kiedy pisarze boją się własnej formy, własnej treści, własnej głowy czy wyobraźni przychodzi Potocki i łamie po kolei szyk fabularny. Realna eksterminacja pustych ograniczeń, ujarzmienie nierealności. Laterna Magica, sen w śnie, fikcja ważniejsza od prawd głoszonych na świeczniku. Przepołowienie linearności, gdzie fata morgana spotyka ego, wewnętrzne przygody urzeczywistniają tożsamość odbiorcy. Piękna, nadrealna szkatułkowa opozycja wobec poukładanych planów na scenariusz. Kontradykcja marzeń, wierzeń, jak ulotność tysiąca i jednej nocy. Wszystko to, co w literaturze grzeje, jak tropikalny klimat, poezja nauki, baśniowa akupunktura, daleki rejs w ludzką nadświadomość. Świeże, jakby wydane wczoraj, jak nowa płyta w twojej nowej Chevrolet Corvette. Matrioszka, która skrywa kolejne warstwy i czyni z przygody ciąg serwowanej, halucynogennej wyprawy w głąb własnego ,,ja''. Prawdziwe objawienie, szaleństwo dnia z niepewnością nocy, targane tangiem słów, gdzie Stonehenge otwiera portal do alternatywnych bram. Wpadnij w wir tajemnicy i odkrywaj nowe symbole, miejsca oraz otwórz się na granice bez barier. Popis, jak wyśmiewać niewyobrażalne, jak drwić z monotematycznych ksiąg, jak grać na talerzu w ciszy, kraść cudze sny, wikłać się między marą, a urzeczywistnionym snem. Wszystko spięte, jak grafik w biurze, plądrujące waszą odwagę, by wyruszyć ku nieznanym lądom. Literatu...

Był delikatny problem z czytaniem tej książki. Słaba pamięć.

Opowieści snute przez kolejnych bohaterów są ciekawe i zajmujące, wzajemnie się zazębiają i tworzą bardzo ciekawą strukturę. Taka „baba w babie”, matrioszka, jak to kiedyś zgrabnie porównał Janusz Tazbir. Ale właśnie nawałnica tych historii i ich bohaterów z łatwością może wprowadzić przeciętnego czytelnika w konfuzję. „Konstrukcja szkatułkowa”- ładnie i oryginalnie to brzmi, ale jest dość uciążliwe na dłuższą metę, do tego nie za bardzo można sobie pozwolić na przerwy w lekturze, chyba że koniecznie chce się wracać do wcześniejszych historyjek, aby sprawdzić pewne fakty czy bohaterów.

Sympatycznie się czyta książkę klasyka, który nie przynudza, pisze z jajem, swadą i samym swoim życiem mógłby zainteresować wielu amatorów literatury awanturniczej.
Potocki to nie Dumas. Jasne, chodzą w tej samej lidze, u obu można odnaleźć cechy wspólne, ale porównanie ich do siebie jest trochę naciągane.
Potocki często pisze o grozie, duchach, widziadłach i mistyce trzech wielkich religii monoteistycznych, a Dumas kojarzy mi się bardziej z zemstą, determinacją i sprytem który je wspiera („Hrabia Monte Christo”), albo frywolną opowieścią z gatunku płaszcza i szpady, jak jego muszkieterowie. U obu jest sporo humoru, pisania o miłości i dumie, tony intryg, ale historie Potockiego dotykają szerszego spektrum tematów.
Pozostaje pytanie: jakim cudem to nie jest pełnoprawna lektura szkolna? Czemu nie dać ...

Dziwna książka. Pochodzi z przełomu XVIII i XIX wieku. Napisana została po francusku przez polskiego pisarza, a akcja toczy się w Hiszpanii. Słyszałam o książce od dawna. Ciekawiła mnie szkatułkowa budowa powieści. Zabrałam się do czytania z zapałem i ochotą. I dobrze, bo trzeba mieć dużo chęci, by dobrnąć do końca. Powieść jest gruba, akcja poplątana, język często archaiczny, problemy bohaterów niedzisiejsze.
Opowiadanie w opowiadaniu - tak można określić szkatulkową budowę. Czasem jeszcze w drugim opowiadaniu zawarte jest trzecie. A wszystkie przeplatają się nawzajem. Trzeba czytać uważnie. Niemniej jednak muszę przyznać, że niektóre fragmenty były świetne. Awanturnicze przygody, pojedynki, miłosne perypetie, tajemnicze zaginięcia, nagłe zwroty akcji - pełno tu tego.
Polecam, ale tylko wytrwałym.