Rokiczana: drama liryczna w trzech aktach

Błaha fabułka "ku pokrzepieniu serc", ożywiająca jednocześnie resentyment wobec Czechów z jednej strony, z drugiej utrwalająca stereotyp dobrego króla Kazimierza Wielkiego - "króla chłopów". Być może w teatrze, z muzyką dałoby się z tego zrobić kiedyś niezgorszą rozrywkę, ale głębi w libretcie próżno szukać - jest tam materiał bogoojczyźniany (władca ma wspierać prawo i obywateli) nadający się może na piosenki (niezgorsze rymy, repetycje).

Autor opiera się na przekazie w kronikach Długosza, według którego król polski podczas pobytu w gościnie w 1356 u Karola IV w Pradze zapałał miłością do bogatej wdowy po Mikołaju z Rokycan, kupcu i ławniku praskim (być może też właścicielu zamku Okoř na północny zachód od miasta). Ponieważ piękna Rokiczanka bez ślubu nie chciała dopuszczać do bliższej zażyłości, król miał przekonać zaufanego opata tynieckiego Jana, by ten się przebrał za krakowskiego biskupa i udzielił parze ślubu. Inni historycy twierdzą jednak, że małżeństwo trwało do 1364 roku, i że Czeszka mieszkała na Wawelu, choć bez koronacji. Mimo małżeństwa trudno posądzać króla o dobre zamiary (choć miał być w Rokiczanie bardzo zakochany), gdyż był w tym czasie żonaty z Adelajdą heską. A choć związek z Niemką nie był udany, nie udało mu się otrzymać rozwodu, a w końcu i tę drugą żonę oddalił. Małżeństwo z Rokiczaną miało się wg Długosza zakończyć doniesieniem, iż piękna wybranka jest łysa i ma świerzb. Co rzekomo zostało potwierdzone, ale plotkuje o tym tylko Długosz. In...