Stambuł. Dwa światy, jedno miasto. Istanbul. Two worlds, one city

Stambuł – „perła Orientu” i „miasto miast” – od wieków fascynował i pobudzał wyobraźnię. Bywali tu Ernest Hemingway, Agatha Christie czy Alfred Hitchcock. Uruchomienie w 1883 roku luksusowego Orient Expressu spowodowało rosnący napływ gości z całego świata. Dziś miasto ma swojego największego piewcę – noblistę Orhana Pamuka, który jak nikt inny odmalowuje jego tajemniczą melancholię. Co dzisiaj może powiedzieć nam historia stambulskiej nowoczesności zapisanej na dawnej fotografii? Dwujęzyczny polsko-angielski album opowiada o europeizowaniu się miasta na przełomie XIX i XX wieku, o jego przekształcaniu się w nowoczesną metropolię, a także o konsekwencjach tych procesów. Znalazło się w nim ponad 200 fotografii i pocztówek pochodzących z liczącej ponad siedem tysięcy zdjęć kolekcji stambulskiego Muzeum Pery. Uzupełnieniem wydawnictwa są reprodukcje dzieł m.in. Jana Matejki, Kazimierza Pochwalskiego, Mariana Mokwy, Jana Ciąglińskiego czy nadwornego malarza sułtana Abdülaziza – Stanisława Poraja Chlebowskiego, których oczarowała wyjątkowa malowniczość miasta na styku dwóch kontynentów. W albumie znalazł się ponadto obszerny esej Piotra Nykiela poświęcony tureckiej drodze do nowoczesności i Bahattina Öztuncaya o narodzinach i rozwoju stambulskiej fotografii. Na szczególną uwagę zasługuje tekst Beaty Nykiel poświęcony zapomnianej krakowskiej rodzinie Henryka i Ludwiki Gropplerów, którzy w swoim domu nad Bosforem stworzyli „kulturalną ambasadę” wspierającą przybyłych do miasta polskich twórców m.in. Mickiewicza, Matejkę, Stykę, Sienkiewicza i innych.