Traktat handlowy polsko-pruski z roku 1775 Gospodarcze znaczenie utraty dostępu do morza

Z przedmowy: Postanowiłem więc, z czasem, gruntowniej zbadać stan gospodarczy Rzeczypospolitej po pierwszym rozbiorze. Okazało się, że temat ten jest bardzo obszerny, tak że nie mógł się pomieścić w ramach niniejszej pracy. Wobec tego, biorąc za punkt wyjścia wspomniany wyżej traktat z 1775 roku i jego skutki, ograniczyłem się do szczegółowego opisu rokowań handlowych polsko-pruskich, zwracając specjalną uwagę na obustronną akcję w latach bezpośrednio poprzedzających, oraz następujących po zawarciu umowy aż do końca panowania Fryderyka II. Natomiast stronie gospodarczej zagadnienia poświęciłem stosunkowo mniej miejsca. Przedstawiłem ją w zarysie, dając tym samym podstawy ewentualnym przyszłym wyczerpującym studiom na ten temat. Wprawdzie o samym traktacie i jego skutkach wzmiankował szereg uczonych zarówno polskich, jak i niemieckich, jednak specjalnie temu zagadnieniu została poświęcona tylko jedna praca, oparta na źródłach jednostronnych, w dodatku niekompletnych. Skutkiem tego, chcąc sobie wyrobić obiektywnie zdanie o omawianym temacie, musiałem przeprowadzać zupełnie samodzielne badania.