Wiek XX

Niniejsza publikacja zamyka cykl książek Lekcje ze źródłami, poświęcony wykorzystaniu źródeł historycznych do pracy w gimnazjum. Podstawa programowa z historii dla gimnazjum, programy nauczania oraz standardy wymagań egzaminacyjnych nakładają obowiązek pracy ze źródłami. Absolwent nie tylko musi umieć czytać ze zrozumieniem, ale i umieć interpretować teksty kultury (w tym źródła historyczne), wyszukiwać informacje zawarte w różnych tekstach kultury, w szczególności w tekstach (...) publicystycznych, popularnonaukowych, aktach normatywnych, mapach, tabelach, diagramach, wykresach, schematach. Lekcje ze źródłami mogą w znacznym stopniu ułatwić wszystkim zainteresowanym osiągnięcie tych celów. Ponadto wykorzystując na lekcji źródła nauczyciel może zainteresować uczniów przedmiotem, uczy stawiać pytania, udzielać odpowiedzi, krytycznie analizować teksty lub inne źródła informacji. Im uczeń lepiej jest przygotowany do lekcji, tym łatwiej osiąga zakładane cele. Do tego można wykorzystać lekcje bieżące, powtórzeniowe, pracę domową oraz sprawdziany. Składające się na treść niniejszej pracy 24 konspekty lekcji z historii XX wieku zostały napisane przez nauczycieli gimnazjalnych i licealnych. Konspekty zostały ułożone w porządku chronologicznym. Autorzy scenariuszy starali się odpowiedzieć na następujące pytania: Odpowiedzi na te pytania są tylko propozycjami autorskimi, które mogą wszyscy zainteresowani nauczyciele wykorzystać w całości, w części lub też potraktować je jako inspirację do stworzenia własnego pomysłu na przeprowadzenie lekcji. Autorzy proponują bardzo różnorodne metody pracy ze źródłami. O ich wyborze decydują często predyspozycje nauczyciela, czas, którym dysponuje, stopień przygotowania do zajęć zespołu uczniowskiego, a także stan wyposażenia szkoły w pomoce dydaktyczne. Katalog prezentowanych metod jest, więc bardzo szeroki. Wśród metod powszechnie zaliczanych do aktywnych znaleźć można: metodę tekstu przewodniego, metaplan, burzę mózgów, stop klatkę (element dramy), projekt, drzewko decyzyjne i mapę mentalną. Poza tym występują także metody tradycyjne (co nie zawsze oznacza - mniej efektywne): rozmowa nauczająca, praca z mapą czy elementy wykładu. Okazuje się, że właśnie połączenie wielu metod może dać w konkretnym przypadku najlepszy efekt. Autorzy proponują często jako formę prowadzenia zajęć pracę w grupach. Nie zawsze można zapoznać wszystkich uczniów podczas jednej lekcji z całym tekstem i stąd konieczność dzielenia dłuższych tekstów lub przydzielania poszczególnym grupom kilku krótszych źródeł. Proponowane scenariusze zajęć nie wyczerpują całej tematyki historii XX wieku. Są tylko wyborem, mającym na celu pokazanie niewyczerpanyc