Wolność w epoce poszukiwań

Zebrane w tym tomie teksty zostały przedstawione na IV Interdyscyplinarnej Konferencji Problemy współczesnej kultury. Konferencje te, organizowane od kilku lat przez Instytut Politologii i Instytut Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, mają za zadanie analizę najważniejszych problemów współczesnej kultury. W czwartej edycji tej konferencji obszarem zainteresowań stała się właśnie wolność. Wybór tematu - \"KULTURA WSPÓŁCZESNA W POSZUKIWANIU WOLNOŚCI. Filozofia, polityka i religia w trosce o wolność\" - związany był nie tylko z problemami, jakie stawia kultura wobec wolności, lecz również z pewną jej mistyfikacją. Coraz częściej bowiem dla człowieka kultury współczesnej złudzenie absolutnej niezależności (\"móc czynić co chcę\") staje się zasadą i sensem życia. Prowadzi to do pozornej walki o wolność, w której sądzi się już tylko, że człowiek może być wolny tylko poza relacjami, związkami itp. Z drugiej strony, zwolennicy ograniczeń i przymusów - obserwując taką wolność zamkniętą tylko do możności chcenia, możności dowolnego czynu, i widząc w tym bezsens samowoli - znajdują łatwy argument na rzecz tego, że wolność niszczy pewność, zaufanie, bezpieczeństwo, prowadzi do chaosu i pozostawia człowieka samemu sobie. Chcą oni odzwyczaić człowieka od takiej wolności, uniemożliwić tym samym samowolę i samowładztwo, widząc w tym przeszkodę i zagrożenie dla człowieka, kultury i świata. Jednak te dyskusje i spory wyrastają wokół mistyfikacji wolności, wyrażającej się w jej rozważaniu poza relacjami, związkami i pojmowaniem na wskroś indywidualistycznie. Jednym z zadań tej konferencji było przywrócenie właściwego obszaru dyskusji o wolności: pole to wyznacza świat relacji. Gdyż wolność zawiera w sobie zawsze jakąś relację.