Zabiłam. Historie matek skazanych za zbrodnię ludobójstwa w Rwandzie

Natalia Ojewska w swoim reportażu pokazuje, że nie ma jednej wersji wydarzeń, że każdy ma swoją prawdę. Na książkę składają się historie kobiet, które odsiadują wyrok za udział w ludobójstwie. Jedne z nich poczuwają się do winy, żałują tego co zrobiły, inne relatywizują swoją winę. Duży plus za umieszczenie na końcu książki rysu historycznego - dzięki tym ostatnim rozdziałom możemy sobie uświadomić, jak skomplikowana była historia Rwandy, jak lata ucisku i wykluczeń wpłynęły na pogłębienie podziału na Tutsi i Hutu.

Dzisiaj możemy tylko się uczyć na błędach innych i starać się, aby nie dopuścić do głosu nienawiści.

Pamiętam moment, w którym po raz pierwszy dowiedziałam się o ludobójstwie w Rwandzie i po raz pierwszy wpisałam to hasło w wyszukiwarkę. Pamiętam, jakie wielkie emocje wywołały we mnie te póki co szczątkowe i dość ogólne informacje na temat tego wydarzenia - w głowie nie mogło mi się pomieścić, że ludzie mogli bez chwili wahania zaszlachtować swoich sąsiadów, z którymi spędzali wolny czas, swoich bliskich, braci, dzieci. Wszelkie ludobójstwo jest niepojęte, ale to właśnie to w Rwandzie sprawia, że brakuje mi słów i trudno znaleźć mi w sobie jakiekolwiek zrozumienie. „Zabiłam” to książka wyjątkowa, bo opowiadająca nam o tych wydarzeniach z perspektywy zbrodniarek, które dopuściły się zbrodni ludobójstwa. Te historie są z jednej strony bardzo różnorodne - od opowieści o kobiecie, która z premedytacją wydawała ludzi na śmierć, po historię kobiety, która - wydaje się - znalazła się w niewłaściwym miejscu, w niewłaściwym czasie, była świadkinią zbrodni i przez to została skazana - ale z drugiej są do siebie bardzo podobne. Tłem dla wszystkich tych rozmów jest bardzo wyraźny przekaz: „rząd mówił nam, że mamy nienawidzić Tutsi. Więc nienawidziliśmy i zabijaliśmy, gdy padł rozkaz”.

Trudno czyta się ten reportaż - niejednokrotnie emocje były tak duże, że musiałam odkładać lekturę na później. To zdecydowanie jedna z trudniejszych książek, jakie było mi dane przeczytać, ale jak zwykle w takich przypadkach, cieszę się, że po nią sięgnęłam - bo bycie świadomym to najważniej...

Kiedy cieszyłam się błogim dzieciństwem, setki kilometrów ode mnie miała miejsce wewnątrzpaństwowa wojna, która zabrała ze sobą około 2 miliony istnień. Rzeź ta, jednak nie wyszła z rąk wojska, lecz osób, które żyły ramię w ramię ze sobą od lat.

Choć w internecie możemy spotkać wiele notatek, opisujących suche fakty o wydarzeniach z Rwandy, to dopiero @natalia_ojewska postanowiła pokazać nam historie, opisane przez 15 kobiet, które uczestniczyły w masowym mordzie.

Niejednokrotnie spotkałam się z opinią, w której mówi się, że wojna nie powinna dotyczyć dzieci. Tutaj, to one były jednym z głównych celów.

Dziś, kobiety te odsiadują śmieszne w moim mniemaniu wyroki, za wydanie swoich rodzin czy przyjaciół katom, jednak nie mnie to oceniać. Nie byłam tam. Nie przeżyłam tego. Mogę jedynie gdybać, bądź twierdzić, że ja bym tego na pewno nie zrobiła.

Od niedzieli próbowałam napisać recenzję tej książki. Pierwotnie próbowałam przybliżyć Wam historię plemion Tutsi i Hutu, abyście mogli lepiej zrozumieć to, co się stało. Później skupiłam się wyłącznie na przedstawionych historiach. Jednak jak widzicie, żadna z nich się nie ukazala. Dlaczego? Bo nie była wystarczająco dobra. Dopiero teraz do mnie doszło, że istnieją książki tak dobre, że nie będziemy w stanie zrecenzować ich na tyle, aby nasza opinia mogła się z nimi równać.

Ta książka jest przykładem świetnie napisan...

Zobaczyłam recenzję tego reportażu u @moni_sad i poczułam się zaintrygowana. Tym samym propozycja Autorki dotycząca tej lektury spotkała się z moją pełną akceptacją.

To nie była lekka książka bo to nie były lekkie opowieści. To historie o tradycji, o odwiecznych wrogach, o manipulacji... o kobietach, które zgubiły same siebie.
Dla mnie to również opowieść o sile miłości i potrzebie życia w zgodzie z sobą i innymi, to kręta droga do prawdy, która pozwala się wyzwolić.

Czy ludobójstwo można zrozumieć? Czy ten rozdział się zakończył? A może to co dzisiaj jest nierozerwalnie złączone z przeszłością?

Historie same w sobie są, jakkolwiek to brzmi fascynujące, ale wielki ukłon dla Autorki. Dostałam do ręki reportaż!!! Tu nie ma prywatnych emocjonalnych podróży, tu dostałam fakty, które budziły moje emocje.
Jednak opowieść nie jest sucha, mówiła do mnie głosami kobiet, ich rodzin, sąsiadów. Ich głosy były płynne, lekkie, przyswajalne.
Rozumiałam, złościłam się, smuciłam, czułam przerażenie i bezsilność.
Przyznam, że do tego momentu ani jeden reportaż nie wzbudził we mnie tyle emocji co ten.

Nie potrafiłam po przeczytaniu książki napisać ani jednego słowa, dziś po kilku dniach wciąż mam z tym problem. Jak można ująć w krótką formę to wszystko co czuję? Zamknąć emocje w kilku słowach? Przecież ta książka wciąż we mnie żyje, przelewa się przez moje myśli, odciska na biciu serca.

Dziękuję Pani Natalio za te wszystkie uczuc...