Albo - Albo. Tom 1 recenzja

Søren Kierkegaard, to urodzony w 1813 roku duński filozof, teolog i poeta, często nazywany „Sokratesem północy”. Uważany za jednego z prekursorów filozofii egzystencjalnej. Prawie nie znany za życia - zainteresowanie jego filozofią zdecydowanie wzrosło po drugiej wojnie światowej. Dania XIX wieku to kraj rozwijającej się industrializacji oraz wielkich przemian społecznych i kulturowych, co znajduje odzwierciedlenie w filozofii Kierkegaarda. Swoje piętno na twórczości filozofa odcisnęły również ówczesne nurty intelektualne, w tym romantyzm i idealizm niemiecki.

Jego poglądy stały w polemice z filozofią heglowską, a sam Kierkegaard jest dziś postrzegany jako prekursor egzystencjalizmu. Jest autorem krytycznych tekstów religijnych (chrześcijaństwo), rozważań na temat moralności, etyki, filozofii a także w pewnym wymiarze psychologii.

Najbardziej znane jego dzieło to „Albo-albo”, powstałe w 1843 roku. Autor stworzył w nim dwa przeciwstawne poglądy na życie: estetyczny i etyczny, analizowane w dwóch tomach książki.

Pierwszy tom otwiera Diapsalmata - niewielki zbiór tez, zawierający różne drobne obserwacje na temat życia, opowiedziane z perspektywy estetyka. Są to krótkie teksty liryczne, eseje i narracje o zróżnicowanej treści. Diapsalmata to pewnego rodzaju most łączący estetykę z etyką, dzięki któremu czytelnik uzyskuje głębszy wgląd w myśli i rozważania filozoficzne Kierkegaarda.

Kolejna część to traktat o „Don Juanie”, na przykładzie którego Kierkegaard omawia specyfikę studium estetycznego i rozważa branie odpowiedzialności za własne życie oraz wypełnianie obowiązku. Z punktu widzenia etyka pojawiają się tu jednak wątpliwości co do właściwego wyboru. Don Juan nie wybiera żadnej kobiety, z tego względu, że dokonując takowego, utraciłby wszystkie inne. Nie jest w stanie podjąć decyzji.

Tom pierwszy kończy „Dziennik uwodziciela”, którego bohaterem jest Johannes - człowiek, według którego „(…) uwodzenie dziewczyny nie jest sztuką, ale szczęściem jest znaleźć kogoś, kogo warto uwieść (…)”. Egoistycznie i zgodnie z założonym planem porzucenia swojej ofiary, zdobywa zaufanie i serce Kornelii, nie bacząc na to, jaką cenę poniesie ona i jej najbliżsi.

Jest reżyserem swojego przedsięwzięcia i układa scenariusz tak, aby wynieść z tego jak największą przyjemność. To typowy przykład estety Kierkegaarda, który z życia czyni swoisty poemat i traktuje je jako dzieło sztuki.

Kierkegaard skupia się na poszukiwaniu przez jednostkę przyjemności i przeżyć. Twierdzi, że estetyczny styl życia charakteryzuje się impulsywnością i brakiem odpowiedzialności. Zgłębia także pojęcie ironii i relację estetycznego ironisty do świata.

„Albo-albo” to dzieło, którego każde zdanie pobudza do myślenia i własnych rozważań. Kierkegaard udowadnia czytelnikowi z jednej strony swą fenomenalną zdolność analityczną, a z drugiej strony niezwykły talent poetycki, szczególnie widoczny w „Dzienniku uwodziciela”.

Mimo upływu 181 lat od napisania książki, dzieło to do dziś nie straciło na znaczeniu. Myśli Kierkegaarda dotyczące religii, wolności człowieka, wolności wyboru i związanym z tym lękiem nie zestarzały się i są aktualne również we współczesnym społeczeństwie.