Czysty wymysł recenzja




W dzisiejszych czasach trudno byłoby wyobrazić sobie wiadomości tekstowe bez emoji. W ciągu życia każdy grał w Pac-Mana lub którąś z gier o Mario. Stał się częścią szału na Pokemony albo został nim otoczony. Spotykał dodatki z Hello Kitty. Wie, czym było Tamagotchi lub walkmen. Świetnie bawił się dzięki karaoke. Zna takie tytuły jak Dragon Ball, Naruto czy Sailor Moon.
Na każdym kroku otaczają nas produkty, jakie wytworzyła japońska popkultura. Nie każdy czyta mangi i nie każdy ogląda anime, ale przynajmniej po usłyszeniu tych nazw od razu wie, w którą stronę świata skierować głowę. Nasze domy pełne są japońskich produktów, a sam kraj ich pochodzenia kojarzy się z dobrym i długim życiem.

Jak do tego doszło? Jak Japonia przedostała się do naszej codzienności?

Na te pytania odpowiada Matt Alt i wywiązuje się z tego na tyle dobrze, by ciężko było mi sobie wyobrazić, że ktoś mógł zrobić to lepiej. Za temat tak złożony najwyraźniej wzięła się odpowiednią osoba. Dla ułatwienia podzielił książkę na dwie części, by ogrom informacji nie zlał się ze sobą.

Część pierwsza zaczyna się jesienią 1945 roku, gdy Japonia przegrała wojnę ze Stanami Zjednoczonymi. Kraj, który wcześniej kojarzył się z pięknem i dostatkiem, został zrujnowany. Całe miasta przestały istnieć, a ludzie przenieśli się na wsie. Brakowało jedzenia, bezdomność stanowiła poważny problem, ogrom dzieci zostało sierotami, a do japońskiej codzienności weszli amerykańscy żołnierze w swoich głośnych jeepach. Sytuacja przedstawiała się fatalnie, ale dzięki pracowitości i pomysłowości obywateli, państwo zaczęło wstawać z kolan znacznie szybciej niż jego okupant. Zabawki, manga, anime, karaoke, gry wideo, telewizory i walkmany. To one przywróciły Japonii równowagę, gdy demokracja upadała, a na ulicach każdego dnia były zamieszki. To one sprawiły, że Japonia znów przystąpiła do wyścigu o wpływy na arenie międzynarodowej.

Drugą część natomiast rozpoczyna krach na giełdzie w 1989 roku. Kolejny potężny cios dla Kraju Kwitnącej Wiśni. Gospodarka była w ruinie, a polityka wciąż stała pod znakiem zapytania. Coraz głośniej było o kolejnych atakach terrorystycznych, a ludzie nie wiedzieli, za co będą żyć, bo tak trudno było znaleźć pracę. Obywatelom towarzyszyło ciągłe napięcie, bo piękna bańka pękła. Stało się to bodźcem do ucieczki od rzeczywistości. Rozpoczął się czas ludzi, którzy spokój odnajdywali w świecie gier i animacji. Karaoke przeżyło ogromny rozwój i przyczyniło się do rozwinięcia pop-owego przemysłu muzycznego. Najważniejsze jednak okazały się być gry, którymi to Japonia podbiła świat. Sprawiły one, że państwo zaczęło liczyć się na arenie międzynarodowej, a twory japońskiej popkultury zaczęły był coraz bardziej doceniane. Tym bardziej odkąd internet ułatwił dostęp do pozostałych dzieł.

Na koniec natomiast Autor stworzył epilog, gdzie mowa o aktualnych latach, czyli drugiej dekadzie XXI wieku. Świetnie podsumował w nim całość, czego przykładem są słowa: „Jeśli od bohaterów opowieści, które rozgrywały się na kartach niniejszej książki, można wyciągnąć wspólną naukę, z pewnością mówi ona, że z tej dziwnej, postkapitalistycznej, technopolitycznej scenerii z piekła rodem istnieje tylko jedna droga ucieczki: tworzenie". Zawartość książki została ujęta w punkt.

Moje życie, odkąd pamiętam, było związane z japońskimi produktami i od pewnego wieku miałam tego większą świadomość niż moi rówieśnicy. Obudziło to we mnie ciekawość państwem tak innym niż Polska, ale pomimo pozwania konkretnych elementów życia i twórczości, nigdy nie byłam tak blisko zrozumienia japońskiej mentalności, jak jestem po lekturze tej książki.

Matt Alt w naprawdę przystępny sposób przedstawił drogę do podbicia świata przez popkulturę Kraju Kwitnącej Wiśni. Dał czytelnikowi podstawy historii i dokonał analizy całego społeczeństwa na przestrzeni ostatniego wieku. „Czysty Wymysł" nie jest więc jedynie książką o popkulturze i o wynalazkach, które były jej dziećmi. Jest to również tytuł o tym, dlaczego japończycy na pewnym etapie potrzebowali, by pewne rzeczy powstały i dlaczego były one skazane na sukces. Autor przedstawia krótkie rysy biograficzne, porusza tematy związane z psychologią i tworzy wielopoziomowy obraz popkultury. Mówi o Japonii, ale czytelnik bez trudu znajdzie wiele elementów, które tyczą się mentalności każdego człowieka. Niezależnie od kraju. I to dodatkowy atut tej książki. Oprócz wiedzy, którą chciałam zdobyć dzięki temu tytułowi, zyskałam znacznie więcej. Czytałam o ludziach, którzy doświadczyli wojny, mieli dość polityków, bali się przyszłości i starali się oddychać. A próby oddechu sprawiły, że Japonia ma swój istotny udział w historii popkultury świata.

Gorąco zachęcam do czytania nie tylko osoby, które interesują się Japonią, ale również te, które chcą dopiero czegoś się o niej dowiedzieć. A na zachętę powiem, że zużyłam podczas lektury około stu znaczników, by zaznaczyć istotne fragmenty, które MUSIAŁY zostać wyróżnione, bo były zbyt ciekawe i zbyt ważne. Lub podkreślę, że właśnie taką literaturę faktu pragnę czytać — gdzie ogrom informacji zostaje podany w tak przystępny sposób.