Recenzja książki Co ma Putin w głowie?

Sięgnąłem po tę książkę przyciągnięty tytułem, bardzo na czasie. A treść? Oto francuski filozof i dziennikarz usiłuje zrekonstruować filozofię polityczną władcy Rosji, przy czym istotne jest, że książka została wydana w 2015 r., już po zajęciu Krymu i inwazji na Donbas.

Co ciekawe Putin jest antykomunistą, nie znosi marksizmu-leninizmu, natomiast czerpie pełną garścią z XIX i XX-wiecznej konserwatywnej myśli rosyjskiej. Głównym idolem władcy Kremla jest nacjonalistyczny filozof Iwan Iljin (1883–1954), wypędzony przez bolszewików z Rosji Sowieckiej w 1922 r. Według Iljina, który zdecydowanie odrzucał bolszewizm, duchowa odnowa kraju miała się dokonać na bazie prawosławia i tradycyjnych rosyjskich wartości. Głosił, że idee demokratyzacji i federalizacji propagowane przez Zachód są dla Rosji zgubne, bo demokracja w tak wielkim kraju nie jest możliwa. Dlatego konieczna jest silna, scentralizowana władza autorytarna, ale nie totalitarna. Co ciekawe, Iljin był do końca życia zafascynowany nazizmem i faszyzmem. Niektórzy w Rosji wręcz sądzą, że dla reżimu Putina Iljin jest tak ważny, bo propaguje rosyjską odmianę faszyzmu, oczywiście bez wymieniania tego słowa.

Drugim ważnym składnikiem filozofii politycznej Putina jest konserwatyzm. Jego rozumienie konserwatyzmu skupia się: „wokół obrony rosyjskiej tożsamości narodowej – składającej się z patriotyzmu, wartości chrześcijańskich, ochrony tradycyjnej rodziny – przeciwko atakom z zagranicy”. Z tym łączy się atak na kraje Zachodu, bo, jak mówi Putin: „odrzucają one zasady etyczne i tradycyjną tożsamość: narodową, kulturową, religijną i nawet seksualną. Prowadzona polityka umieszcza na tym samym poziomie wielodzietną rodzinę i partnerstwo tej samej płci, wiarę w Boga i wiarę w szatana.” Jakbym słuchał naszych biskupów...

Ponieważ Rosja odmawia podporządkowania się ideologii jednobiegunowego świata zachodniego: „spycha się ją w ślepą uliczkę, izoluje i marginalizuje.” Zatem powinnością Rosji jest obrona swojej polityki i metod postępowania i obowiązek pójścia 'Rosyjską Drogą'. Jakie są podstawowe cechy owej drogi? Oto: „Poza podstawami chrześcijańskimi, patriotyzmem, przywiązaniem do tradycji, tolerancją wobec innych ludów w wieloetnicznej przestrzeni Rosja miałaby własną wersję demokracji.” I jeszcze, w związku z 'Rosyjską Drogą' Putin wylicza pewne wyjątkowe cechy ludu rosyjskiego: „Miłosierdzie, empatia, współczucie, wzajemne wsparcie i zrozumienie”.

Wszystko to wygląda na makabryczny żart w świetle informacji o tym, co wyprawia armia rosyjska w Ukrainie, ale niestety takimi treściami karmi się Rosjan i wielu im wierzy.

Książka jest czasami przegadana, czasami nużąca, ale to ważna lektura pokazująca co roi się w głowie władcy Kremla.