Matka Courage i jej dzieci. Kronika z Wojny Trzydziestoletniej recenzja

"Matka Courage i jej dzieci" to sztuka teatralna Bertolda Brechta, autora dramatów i liryki, który po r. 1945 zamieszkał w Berlinie Wschodnim. Ten nader tragiczny w swym przesłaniu dramat powstał w przededniu wybuchu drugiej wojny światowej i zawiera prorocze wizje Brechta odnośnie do nadchodzących wydarzeń. Jednak sztuka odżegnuje się od czasów Hitlera, gdyż autor nie mógł sobie pozwolić na bezpośrednie nawiązanie do aktualnej sytuacji, w jakiej znalazł się jego kraj i sąsiednie narody europejskie. Jeżeli chciał publicznie zaprezentować swe dzieło, musiał postarać się o zmianę dekoracji. Tak więc miejscem akcji swojego dramatu uczynił Niemcy z okresu wojny trzydziestoletniej. W tę wojnę w XVII w. uwikłanych było kilka krajów europejskich łącznie z Polską, ale największe straty i zniszczenia miały wówczas miejsce na terenie Niemiec. Przejmująco przedstawia je Głogowianin Andreas Gryphius w swoim sonecie "Łzy ojczyzny", w którym autor ubolewa nad utratą wiary ludzi dotkniętych klęską o wymiarach apokaliptycznych. Z innego punktu widzenia wojnę trzydziestoletnią ukazuje Grimmelshausen w swej powieści o losach dziecka wojny Simplicissimusa. I teraz Bertold Brecht staje w szeregu obok barokowych autorów kontynuując zaczętą przez nich misję walki o to, by ludzie w końcu przejrzeli na oczy i nie dali sobie wmówić przez wielkich tego świata, że wojna może im przynieść jakiekolwiek korzyści. Główna postać w sztuce Brechta to matka Courage (Odwaga), która zajmuje się zaopatrzeniem żołnierzy w żywność, alkoholi inne drobiazgi, usiłując wzbogacić się dzięki wojnie. Autor dramatu jednak już na wstępie pozbawia widza iluzji, iż jest to możliwe. Matka Courage z (nie)przypadkowej wróżby dowiaduje się, iż podczas wojny straci wszystkie swoje dzieci, a ma ich troje: dwóch synów, Elifa i Schweizerkasa oraz jedną córkę Katarzynę, która jest niemową. Fatum ciąży nad jej dziećmi, lecz zaślepiona żądzą wzbogacenia się matka zdaje się je lekceważyć. W rezultacie po kolei traci swoje dzieci. Jako ostatnia ginie jej córka Katarzyna, ginie jako bohaterka, której pomimo kalectwa udało się ostrzec przed wrogiem miasto Halle. Osamotniona matka rozpaczą wprawdzie intensywnie, ale nie długo. Wkrótce znowu pociągnie za żołdakami niepomna tego, iż niedługo może podzielić los swoich dzieci, a wtedy już żadne złoto tego świata nie będzie jej potrzebne. Ze zła nie wyniknie dobro, a karmiąc żołnierzy matka Courage niejako karmi wojnę, która odbiera jej dzieci. Niekiedy zdaje się to zauważać, ale Brechtowi bardziej zależy, żeby na oczy przejrzał jego widz. Widz Brechta wg jego koncepcji teatru nie ma się utożsamiać z matką Courage czy też z innymi figurami na scenie, lecz ma być bystrym obserwatorem wydarzeń i wyciągać samodzielnie wnioski. I to jest właśnie główne założenie epickiego teatru Brechta, który świadomie buduje dystans między widzem a figurami na scenie. Sztuka Brechta jako utwór obnażający mechanizmy wojennej rzeczywistości jest niewątpliwie jednym z najlepszych utworów literackich, które ukazują oblicze wojny z perspektywy zwyczajnego człowieka, który jest tylko pionkiem w rękach możnych tego świata.