Lęk. Co warto wiedzieć, by przetrwać burzę recenzja

W swojej najnowszej książce wietnamski mnich buddyjski i znany popularyzator medytacji rezydujący we Francji opowiada o lęku i jak sobie z nim radzić, rozważania to na czasie w okresie pandemii, ale książka jest nierówna.

Zaczyna Nhất Hạnh od rzeczy znanych: „Zamiast uciekać przed lękiem możemy zaprosić go do naszej świadomości i przyjrzeć mu się jasno i dogłębnie.” Potem pisze: „Praktykowanie pełni życia w chwili obecnej – to, co nazywamy uważnością – może uzbroić nas w odwagę potrzebną, aby stawić czoła lękom i wyzwolić się spod ich obezwładniającej władzy.” W ogóle twierdzi, że uważność (mindfulness) jest jedynym antidotum na lęki, na taką opinię nie ma zgody, bo jeśli mamy do czynienia z głębokimi traumami to uważność raczej nie pomoże, istnieją za to inne efektywne metody

Według autora rodzimy się z pierwotnym lękiem przed światem, który jest przerażający w porównaniu z bezpiecznym łonem matki. A potem dorastamy, a lęk pierwotny jest wciąż w nas obecny. Wprawdzie nie jesteśmy już małymi dziećmi, ale lękamy się, że nie przeżyjemy, jeśli nikt się nami nie zaopiekuje. W tym kontekście radzi autor porozmawiać z naszym zalęknionym wewnętrznym dzieckiem, przy okazji proponując ciekawe ćwiczenia. No cóż, cała teoria lęku pierwotnego jest dla mnie wątpliwa, ale kto chce, niech wierzy.

Znajdziemy w książce wiele ciekawych praktyk medytacyjnych, ale jest sporo powtórzeń z jego poprzednich książek, poza tym przedstawione to wszystko nieco chaotycznie.

Dla mnie zdecydowanie najważniejsza jest w tej książce praktyka pięciu przypomnień. Przytoczę pięć przypomnień w wersji z książki:
„W mojej naturze leży starzenie się. Nie mogę uciec przed starością.
W mojej naturze leży zapadanie na choroby. Nie mogę uciec przed chorobą.
W mojej naturze leży śmierć. Nie mogę uciec przed śmiercią.
Wszystko, co jest mi drogie, i każdy, kogo kocham, są z natury zmienni. Nie ma ucieczki przed rozstaniem z nimi.
Jestem dziedzicem swoich czynów ciała, mowy i umysłu. Moje czyny są moją kontynuacją.”

Nhất Hạnh radzi częste praktykowanie pięciu przypomnień i ich głęboką akceptację.Przyznam się szczerze, że gdy pierwszy raz je przeczytałem, byłem przerażony i instynktownie od nich uciekałem. Ale z czasem zrozumiałem, że są to zdania prawdziwie opisujące przyszłość nas wszystkich (może tylko ostatnie zdanie jest dyskusyjne), chociaż trudno je zaakceptować. Z drugiej autor pisze, że: „Praktyka pięciu przypomnień pozwala nam zaakceptować wiele najgłębszych lęków – takich jak lęk przed starością, chorobą i śmiercią – jako rzeczywistość, fakty, których nie unikniemy. Kiedy praktykujemy akceptację tych prawd, tworzymy pokój i kształcimy w sobie zdolność do życia świadomego, zdrowego i pełnego współczucia, które nie przysparza już cierpień ani nam, ani innym.” Dodałbym, że praktykowanie i przyjęcie pięciu przypomnień pozwala pełniej cieszyć się chwilą obecną, prawdziwie doceniać życie tu i teraz, bo tylko to, co przeżywamy w teraźniejszości, jest prawdziwe i rzeczywiste.

W sumie, jak już wspomniałem, książka jest nierówna, ale zawiera parę ważnych praktyk.