Miasto ślepców recenzja

Dawno temu w gronie znajomych zrobiliśmy sobie eksperyment myślowy, pytając, co by się stało, gdyby nagle wszyscy ludzie oślepli? Doszliśmy do wniosku, że nasza cywilizacja szybko by upadła, ludzie by wymarli i tyle.

Podobny pomysł miał Saramago, książka zaczyna się tak, iż w pewnym zachodnim mieście dochodzi do epidemii ślepoty, zaczyna się od człowieka, który traci wzrok prowadząc samochód, a potem większość osób, które miały z nim jakikolwiek kontakt też ślepnie. Wszystko to nosi znamiona epidemii, więc rząd niezwłocznie odizolowuje wszystkich dotkniętych ślepotą, zamyka ich w opuszczonym szpitalu psychiatrycznym, gdzie muszą sobie sami radzić.

Wygląda to na ponurą dystopię, ale nie, rzecz cała brzmi niepokojąco znajomo jeśli się weźmie pod uwagę niedawne doświadczenie pandemii. Po pierwsze twierdzi Samarago, że nie znamy dnia ani godziny, w każdym momencie może nas dopaść ciężka choroba lub przypadłość, która zmieni nasze życie na dobre, a raczej na złe. Po drugie sceny izolacji i internowania przypominają jako żywo przedsięwzięcia podejmowane ostatnio przez różne rządy, chodzi o to, aby oddzielić chorych od zdrowych. Po trzecie wreszcie, w każdej chwili prawa zakażonych mogą być zawieszone, bo stanowią zagrożenie dla społeczeństwa i trzeba ich izolować, to się działo i dzieje, zwłaszcza w Chinach, gdzie pojęcie praw człowieka to puste słowa.

Od pewnego momentu lektura książki przynosi prawie fizyczny ból, z sadystyczną wręcz dokładnością opisuje Saramago powolny upadek człowieczeństwa internowanej grupy, pojawia się głód, następuje eskalacja przemocy, poza tym: „Początkowo przypadki załatwiania się na korytarzach zdarzały się rzadko, wkrótce jednak szpital przekształcił się w jedną wielką kloakę.” Lektury nie ułatwia przekonanie, że dalej może być tylko gorzej, a rzecz cała zmierza ku nieuchronnej katastrofie.

Wygląda na to, że to nieszczęście zesłane na ludzkość jest rodzajem próby, kary, ma nam przypomnieć, co naprawdę jest ważne w życiu. Ci bardzo nieliczni, którzy przeżywają i nie poddają się zezwierzęceniu, wchodzą na wyższe rejony duchowości, na przykład dziewczyna, która przedtem przesypiała się z każdym, wiąże się teraz ze starym człowiekiem i ta relacja wygląda na stabilną.

To dobra książka, ale mnie zmęczyła, naturalistyczne opisy upadku ludzkości były czasami zbyt trudne do przyjęcia, dlatego dosyć szybko przerzuciłem się z audiobooka, dobrze czytanego przez Leszka Teleszyńskiego, na ebooka, w tym ostatnim nie trzeba się wgłębiać w okropne opisy...