Batalion czołgów recenzja

Nieodparcie śmieszna książka o wojsku komunistycznym, prawdziwa kontynuacja Wojaka Szwejka. Pisał ją Skvorecki z autopsji a rzecz cała dzieje się w 1951 w jednostce pancernej gdzieś na prowincji czechosłowackiej.

Mamy tu z jednej strony żołnierzy i podoficerów w większości totalnie olewających wojsko, i paru służbistów, którzy traktują służbę bardzo poważnie. I jak zwykle, uderza wręcz olbrzymia rozpiętość między regulaminami, instrukcjami, planami i innymi wspaniałymi dokumentami a szarą rzeczywistością. Ciągle coś nie pasuje, nie działa, ktoś coś olewa, spieprzy, niedopatrzy. Niemniej zawsze znajdują się głupcy wierzący w moc sprawczą regulaminów i instrukcji, jak major Boroviczka, przypominający porucznika Duba ze Szwejka, który lubi w nocy zaskakiwać żołnierzy na służbie, a to (w teorii) przygotowujących się do ataku czołgowego, a to pilnujących osadzonych w wojskowym areszcie. Owe kontrole, i różnica stanu faktycznego z idealnym (według regulaminu i instrukcji) były dla mnie źródłem wielkiego rozbawienia.

Fajne są też liczne przykłady amatorskiej twórczości żołnierskiej, bardzo promowanej przez władze komunistyczne. Niestety, zamiast pisać czy śpiewać o obronie ojczyzny i wierności socjalizmowi, wojacy raczej interesują się odwiecznymi tematami jakże popularnymi w koszarach: Oto piękny przykład samorodnej twórczości:
„Anka, Anka, gdzie ją trzymasz?
Powiadają, że jej nie masz!
Ja ją z papieru uszyję,
W ten sposób sobie użyję!”

Słabiej wypada Skvorecki, gdy opisuje świat za murami koszar, to świat nudny, smutny i mało pociągający: szarość i karierowiczostwo. W koszarach chociaż króluje zupacki, sprośny i wisielczy humor. Niemniej książka ma wymowę ponurą, i żołnierze i oficerowie, za wyjątkiem paru idiotów, zdają sobie sprawę, że marnują cenne lata za murami koszar, bo cały ten bajzelowaty system nie uczyni z nich dobrych wojaków (wystarczy wspomnieć wspaniałą scenę strzelania z czołgów w obecności doradcy radzieckiego). Z drugiej strony muszą uważać: gdy za bardzo przegną pałkę, grozi im karne zesłanie do pracy w kopalni.

Nie jest to klasa Szwejka, ale i tak podczas czytania bawiłem się świetnie.