W niemieckim domu recenzja

Rok 1963, Frankfurt. Rodzice Ewy prowadzą lokalną restaurację, w której dziewczyna czasem im pomaga. Z zawodu jest tłumaczką języka polskiego, a w życiu prywatnym czeka na oświadczyny Jurgena. Wydawać by się mogło, że nic nie jest w stanie zaburzyć szczęśliwego życia młodej kobiety. Jednak jej los odmienia się, kiedy otrzymuje zlecenie z prokuratury. Ma tłumaczyć zeznania świadków w procesie oficerów z Auschwitz. Rodzice dziewczyny oraz jej przyszły narzeczony próbują ją zniechęcić do przyjęcia tej pracy. Mimo wszystko kobieta zgadza się i odkrywa przerażającą prawdę o obozie w Oświęcimiu oraz o własnej rodzinie.

Temat podjęty przez autorkę nie należy do łatwych. Mało jest książek, które poruszałyby kwestie Holocaustu od tej drugiej, „niemieckiej” strony. Ewa, bohaterka książki, w czasie wojny miała zaledwie kilka lat, więc nie pamięta szczegółów, jedynie pewne elementy, przebłyski. W domu również się o tym nie mówi. Podejrzewam, że w latach 60. właśnie tak to w Niemczech wyglądało. Bo kto chciałby rozdrapywać stare rany? Autorka sama mówi o tym, że część społeczeństwa była przeciwna procesom przeciw oficerom. Jak mówi jeden z bohaterów: Gdy sprawa zdąży porosnąć trawą, to zawsze musi przyjść jakiś głupi wielbłąd i ją zeżreć. Już samo to pokazuje, że dla ludzi żyjących w Niemczech, pamiętających wojnę był to temat bardzo niewygodny.

W książce nie znajdziemy tłumaczeń, ani usprawiedliwień. Wydawać się może, że większość bohaterów milczy, bo jest zżerana przez wyrzuty sumienia, nie chce o tym rozmawiać, bo chce zapomnieć. W pewnym momencie jeden z bohaterów mówi o tym, że faszyzm nie wziął się znikąd i odpowiedzialność za Zagładę ponosi cały naród. Po części można się z nim zgodzić. Błędem społeczeństwa niemieckiego było uwierzenie w słowa Hitlera i brak reakcji na dyskryminację na samym początku. Później było już za późno i bał się każdy.

Drugą interesującą kwestią, którą podnosi autorka jest kwestia winy odziedziczonej. Czy można karać dzieci za przewinienia rodziców? Czy potomkowie katów z Auschwitz powinni czuć się współwinni? Czy cały naród niemiecki powinien błagać o wybaczenie?

Książka Annette Hess jest udaną próbą spojrzenia w głąb niemieckiego domu w latach 60. Roma Ligocka na okładce pisze, że tak właśnie wtedy było. Powieść ma również bardzo uniwersalny wydźwięk. Hess pokazuje, w jaki sposób skrywane tajemnice i sekrety wpływają na całe rodziny, jak szkodliwe może być przemilczenie przeszłości, ale również jest to książka o trudnych wyborach moralnych, o postawach, które człowiek przybiera stając oko w oko ze złem.