Zamieć recenzja

"Zamieć" zaczyna się tak, jak przystało na spadkobiercę tradycji Tołstoja czy Czechowa. Powiatowy lekarz, nie bacząc na pogodę, musi jechać do wsi, ratować ludzi przed epidemią. Niestety, na natychmiastową pomoc w swojej wyprawie liczyć nie może. Gdy wreszcie wyrusza w drogę z prostym woźnicą Chrząkałą, na ich drodze nie tylko staje tytułowa zawierucha, ale też spotkani po drodze ludzie mniej lub bardziej dziwni. Dla których nie liczy się wiele więcej niż czubek własnego nosa i dobry napitek czy inny środek odurzający.

Czytelnik szybko się też orientuje, że w fabule wcale nie chodzi o dotarcie do celu, ale o podróż samą w sobie. Tak, tak - "Zamieć" to powieść drogi jak malowanie. Do tego z klasycznym motywem przemiany wewnętrznej bohaterów. Śnieżna zawierucha, niemożność osiągnięcia celu i coraz liczniejsze i bardziej fantastyczne przeszkody w dotarciu do celu, napędzają akcję i trzymają czytelnika przy lekturze. Trzeba przyznać, że Sorokin ładnie buduje napięcie i nie popuszcza cugli do ostatniej strony. Do tego zgrabnie przemyca rozliczne tropy i nawiązania do największych z rosyjskiej literatury. Znajdziemy i Nabokowa (sen Chrząkały), i Tołstoja (schemat fabularny czy motyw nawrócenia), i Czechowa (niby nic się nie dzieje, a dzieje się całe życie), i wielu, wielu innych. Całość zamknięta jest zaś w nienagannej stylizacji językowej na XIX-wieczną powieść.

Brzmi nieźle, ale ... po zakończeniu "Zamieci" wpadłam w konsternację. Co mam myśleć o tej książce? Czytało się dobrze? Czytało. Czy miała sens? No niby miała. Jak w każdej swojej powieści pisarz rozprawia się z matuszką Rasiją i niedoskonałościami rosyjskiej duszy. Tylko, że to wszystko u Sorokina już było. Postmodernizm, poetyka snu, narkotyczne wizji, niejednoznaczność bohaterów, nawiązania do wielkich rosyjskich nazwisk i ludowości. Ograne chwyty. Może przydałaby się pisarzowi mała zamieć motywująca do przemiany?