Na początek wybaczcie, że tak się rozpisałam, ale bardzo wiele rzeczy wydało mi się ważnych. 😊
Książka jest rodzajem teoretycznego, bardzo przystępnie napisanego podręcznika popularyzującego wiedzę o kreatywności jako systemie pewnych cech, które czynią życie łatwiejszym i ciekawszym. Nie jest zbiorem ćwiczeń – te pojawiają się tylko przy relacjonowaniu wyników badań, których w niej całkiem sporo (są także odwołania do ustaleń polskich badaczy). Znajdziemy tu interesujące historie kreatywnych osób – m.in. takich, jak Picasso, Shigeru Miyamoto (twórca gry Super Mario Bros – opowieść o nim ujęła nawet mnie, osobę niechętną grom komputerowym), Stephen King, Mark Twain, Marcel Proust, Frida Kahlo, Steve Jobs.
Okazuje się, że nie tylko w mitologii greckiej na początku był chaos – jest on również początkiem kreatywności – kreatywni ludzie mają chaos w głowach, ale posiadają umiejętność łączenia ze sobą sprzeczności, równoważenia ich.
Autorzy w kolejnych rozdziałach przedstawiają i opisują zjawiska, zdarzenia i cechy, które stanowią istotę kreatywności i jej sprzyjają. Krótko je zasygnalizuję:
- spontaniczna zabawa, także ta w tworzenie wymyślonych światów – nie tylko w dzieciństwie, ale ta jest podstawą (bawiące się nieskrępowanie dzieci wyrastają na bardziej kreatywnych dorosłych);
- pasja (ale harmonijna, nie obsesyjna – po wyjaśnienie obu odsyłam do książki);
- śnienie na jawie – chodzi, najogólniej mówiąc, o swobodne błądzenie myślami;
- samotność – (…) jest kluczowym elementem odkrywania samego siebie i dojrzałości emocjonalnej, zaś refleksja dokonywana w swoim własnym towarzystwie może stanowić zarzewie naszych najgłębszych osobistych i twórczych olśnień;
- intuicja – jako niedoceniany rodzaj inteligencji, forma myślenia, sposób poznania odmienne od świadomego, pełnego wysiłku rozmyślania;
- otwartość na doświadczenia i połączona z nią dociekliwość ;
- uważność – twórcza obserwacja, znaczenie medytacji (ale nie każdego jej rodzaju) dla kreatywności;
- wrażliwość – związana z kreatywnością nierozerwalnie;
- przekuwanie przeszkód w swoją korzyść – trudne doświadczenia każą spojrzeć na wszystko
po nowemu – przy czym cierpienie, wbrew obiegowej opinii, nie jest warunkiem koniecznym kreatywności i nie powinno być tak przedstawiane;
- myślenie inaczej – bez wyłamywania się ze schematów kreatywność nie istnieje.
Wielką ciekawostką dla mnie było to, że Isaac Asimov w 1959 roku napisał nowatorski esej o naturze kreatywności – rzecz została opublikowana dopiero w roku 2014. Bardzo chętnie przeczytałabym ten esej, ale chyba jeszcze nie doczekał się tłumaczenia na język polski, w każdym razie na takowe nie trafiłam.
Kolejne interesujące informacje to takie, że wysokie IQ nie musi mieć tak wielkiego wpływu
na kreatywność, jak mogłoby się wydawać, a osiągnięcie mistrzostwa w jakiejś dziedzinie może wręcz zahamować kreatywność, ponieważ wpycha nas w rutynę, w utarte koleiny jednego sposobu patrzenia
i rozwiązywania problemów, krótko mówiąc – zamyka nas na nowe.
Jak piszą autorzy – świat oczekuje kreatywności, a jednocześnie jest wobec niej nieufny. Wraz ze swoimi objawami i przejawami wciąż bywa ona wciąż postrzegana jako oznaka dziwności czy niepotrzebnego zamętu. Również w szkole, co potwierdzam jako nauczyciel. Jakaś część nauczycieli nie jest kreatywna,
a więc i niechętna kreatywności – wtedy taka też stanie się część uczniów. Nie do końca jest to wina nauczycieli – w byciu kreatywnym przeszkadza system. Niestety jesteśmy rozliczani z wyników egzaminów, a zadania w arkuszach egzaminacyjnych nie badają kreatywności. Jedyne, co pozostaje,
to wprowadzać elementy kreatywności przy każdej możliwej okazji, choćby w formie najprostszych ćwiczeń.
Autorzy zachęcają do pracy nad kreatywnością – i trudno tej zachęcie nie ulec. Zgadzam się z ich propozycją kreatywności jako pożądanej postawy życiowej. Książka czyta się sama, jest niezwykle inspirująca i motywująca, ładuje akumulatory i napełnia pozytywną energią. To nie ten rodzaj lektury, którą po przeczytaniu odstawiamy na półkę i więcej do niej nie wracamy. Fani kreatywności, do których i ja należę, będą ją mieli z pewnością stale pod ręką.
Wszystkie cytaty pochodzą oczywiście z recenzowanej pozycji.