45-89 Comics behind the iron curtain

Badania prowadzone na temat funkcji, treści, form czy wykorzystywania wydawnictw komiksowych dotyczą nie tylko zagadnień krytyczno - literackich oraz estetycznych, ale również historyczno - społecznych. Role i opinie, jakie przed 1989 rokiem przypisywano komiksowi są złożone i zależne od doraźnych, zmiennych uwarunkowań politycznych. Komiks jako medium masowe, przeznaczone w tym okresie głównie do młodszego odbiorcy, oferowało często reżyserowaną wizję ówczesnej rzeczywistości społecznej, jak i historii. Badania motywów obyczajowych i tematyki realistycznej zawartych w poszczególnych komiksografach jest częścią większego przedsięwzięcia podejmującego owe zagadnienia w ramach projektu CENTRALA - Central Europe Comics Art. *** "Choć komiksy w demoludach traktowano jako sztukę niepoważną, można było przez nie stracić życie. Nie tylko dlatego książkę „45–89. Comics behind the Iron Curtain” naprawdę warto przeczytać Serbski rysownik historii obrazkowych Veljko Kockar niezbyt długo cieszył się swoją karierą. W 1944 roku miał 24 lata. W czasie niemieckiej okupacji Belgradu publikował komiksy w gazetach zalegalizowanych przez okupanta. Kiedy do miasta weszła Narodowa Armia Wyzwolenia Jugosławii, został skazany na śmierć za współpracę z faszystami. Los serbskiego artysty to przypadek skrajny. Ale w książce- „45–89. Comics behind the Iron Curtain”, poświęconej historii sztuki obrazkowej w Europie Środkowej, znajdziemy wiele opowieści świadczących o tym, że dla władz komunistycznych komiks był szczególnie kłopotliwy. Z jednej strony uważały one obrazkowe medium za produkt zgniłego Zachodu, z drugiej zdawały sobie sprawę z jego możliwości propagandowych. Czy to w Warszawie, czy w Belgradzie komiks stanowił namiastkę amerykańskiej kultury, dlatego ciągle ktoś uważnie go obserwował – albo rząd, albo środowiska intelektualne, które najczęściej bywały do niego uprzedzone. Wystarczy wspomnieć chociażby „Książki najgorsze” Barańczaka z kąśliwym tekstem o magazynie." -- frag. recenzji z “Przekroju” Sebastian Frąckiewicz