Dewajtis

„Dewajtis” siedzi w tyle mojej głowy od lat, niemalże od czasów, gdy czyniłam pierwsze kroki w wyborze książek do czytania. Wsadziła go tam moja Mama z nostalgią wspominając swoje literackie zakochania. Ale najpierw byłam za mała, później zdecydowanie wolałam innych autorów, a jeszcze później w tym tyle głowy zrobiło się tak tłoczno od pozycji, które kiedyś musiałam przeczytać, że do „Dewajtis”, włożonego tam, jako jednego z pierwszych, trudno się było dopchać:)

Rodziewiczówna napisała „Dewajtis” w 1889 r. To czas, gdy Polska była pod zaborami, gdy wciąż żywe były skutki represji rosyjskich po powstaniu styczniowym, a w literaturze polskiej królował pozytywizm. I ten czas wyraźnie widać w utworze Rodziewiczówny, który jest "dzieckiem epoki", który na swój użytek nazwałam pozytywistycznym romansem patriotycznym.

Niby tylko taki literacki landszafcik. Prosty w przekazywanych prawdach, łatwo poruszający struny wrażliwości czytelnika, otaczający urokiem tajemniczości i zachwycający opisami przyrody XIX wiecznej Żmudzi. A jednak mający moc zapadania w serce i pamięć czytelnika.

Przeczytana kilkakrotnie, piękna historia o miłości. Miłości różnorodnej... do ziemi, do ludzi i do natury... i do tej jedynej. Powieść o dobru, które wraca.
Powieść mająca prawie półtora wieku, a jednak ciągle wzruszająca i mądra.
Tym razem skusiłam się na odsłuchanie audiobooka w Storytel. Lektorka, p. Domańska, wykonała świetną robotę, oddała emocje i przydała życia bohaterom książki. Odsłuchałam z przyjemnością. Mam tylko jedno zastrzeżenie, raziło mnie wymawianie obcych wyrazów, tak jak były napisane, np. Gounod (a wymawia się Żunod).

Myślę, że dużym nadużyciem jest porównywanie "Dewajtisa" do "Nad Niemnem". Dużym, bo niestety powieść Rodziewiczówny wypada dość blado przy przepięknej powieści Orzeszkowej.
Nie znaczy to, że to książka zła. Historia jest ciekawa, choć dość grubo ciosana - mamy tych jednoznacznie złych i tych dobrych, mamy oddanie i zdradę. Jednak trochę to dla mnie zbyt moralizatorskie. Rozumiem, że powieści tego typu powstawały ku pokrzepieniu serc i dzisiaj również spełniają taką rolę.

Być może moim błędem było czytanie tej książki kilka dni po ukończeniu "Nad Niemnem", kiedy jeszcze zachwyt nad tamtą nie opadł i mimowolnie porównałam te dwie książki. Niemniej nie wykluczam dalszego zgłębiania powieści Rodziewiczówny.

Marek Czertwan obiecuje swojemu ojcu, że po jego śmierci przejmie jego obowiązki i zajmie się majątkiem Poświcie. Młody mężczyzna robi to z bólem serca, gdyż ta obietnica przekreśla jego własne plany na najbliższą przyszłość. Jednak dał słowo i nie zamierza go łamać. Nie zamierza też rezygnować ze swojego największego marzenia...

Większość książek, po które sięgam to pozycje napisane współcześnie, dlatego lektura "Dewajtis" początkowo nastręczała mi pewne problemy. Potrzebowałam chwili, by zrozumieć język jakim posługują się niektórzy bohaterowie. Jednak, o ile pierwszy rozdział był problematyczny, to przy drugim już wczyłam się w lekturę, a przy trzecim dałam się ponieść opowieści.

Opowieści niezbyt spiesznej, a jednak przepełnionej emocjami. Wielokrotnie miałam ochotę potrząsnąć Markiem i zmusić go, by w końcu się odezwał i zawalczył o swoje. Niejednokrotnie miałam też ochotę dobitnie pokazać Witoldowi co o nim sądzę. Na szczęście Autorka stworzyła też postać Ireny, czyli młodej kobiety wychowanej w Ameryce, która nie obarczona staropolskim wychowaniem umiała jasno powiedzieć na czym jej zależy.

Maria Rodziewiczówna gra na emocjach czytelnika ukazując drogę jaką musiał przebyć Marek, by spełnić swe pragnienia. A trzeba przyznać, że nie szczędziła mu trudności. I pomimo tego, że książkę nie jest nazbyt obszerna to Marek musiał wiele przejść.

Równocześnie "Dewajtis" to powieść posiadająca wszystkie te cechy, które znamy z lekcji języka...

Tytułowy Dewajtis dębem był, dla totalnych mieszczuchów - drzewo to takie, ogromne, liściaste, jesienią żołędzie na ludziki z niego spadają (nie mylić z kasztanem, kasztany to te od matur). Tlen produkuje, a kiedyś to i zababonów trochę. Rósł on sobie na Żmudzi, gdzie wychowywał się również główny, niedendrologiczny bohater tej książki, Marek Czertwan. Chłopisko to było rosłe, ale zamknięte w sobie i małomówne. Nie przysporzy mu to przyjaciół, oj nie. Będzie się pan Marek z różnymi problemami borykał, a z jakimi, tego dowiecie się już z książki.

Maria Rodziewiczówna jest autorką jednych z pierwszych przeczytanych przeze mnie romansów. Wyszperane cichaczem z półki mamy pozwalały mi przenieść się w bajkowe i malownicze wiejskie zagrody i obejścia oraz piękne pańskie dwory. Miłość też tam oczywiście była, ale jak to już czasem w romansidle bywa, nie od razu szczęśliwa i nie tak zaraz od pierwszego wejrzenia.

"Dewajtis" to jedna z pierwszych książek autorki, którą przeczytałam i mam do niej wielki sentyment. Przeczytana ponownie po latach niewiele straciła na swym uroku, polecam każdej kobiecie szukającej odmiany od współczesnych historii miłosnych. Jeżeli dość archaiczny język Wam nie straszny, czytajcie niewiasty, bo warto poznać historię Marka, Ireny i starego dębu!

Zajmująca lektura, Rodziewiczówny nie można dyskredytować!

„Dewajtis” to książka, którą na początku ciężko się czyta ze względu na styl, jakim została napisana. Ale gdy już przywykłam to tego patetycznego sposobu pisania autorki, to czytało mi się naprawdę bardzo dobrze. Tytuł ten doczekał się ekranizacji i w książce wydanej przez znajduje się dodatek. Jest to wywiad z Michaliną Olszańską i Karolem Dziubą. Ja jeszcze nie oglądałam. Chciałam najpierw przeczytać książkę, a dopiero obejrzeć serial.

„Dewajtis” to historia o miłości. O miłości do niej, ale również do natury i ziemi. Autorka w bardzo szczegółowy sposób opisuje zwyczaje panujące pod koniec XIX wieku. I chociaż ostatnio w moje ręce trafiło wiele książek opisujące minioną epokę, to chyba żadna nie zrobiła na mnie aż takiego wrażenia. Na pewno jest to zasługa tego, że autorka żyła w tamtym okresie. Nie jest osobą, która po ponad 100 latach stara się oddać klimat XIX polskiej wsi. Pani Maria to widziała, czuła i tym żyła.

„Dewajtis” opowiada historię Marka Czertwana, który po śmierci ojca musi zając się majątkiem. Marek nie jest zadowolony ze swojej spuścizny. Przez nią w końcu musi zmienić swoje plany. Niespodziewanie w jego życiu pojawia się prawowita spadkobierczyni, Irena Oriwd. Jak dalej potoczą się losy tych bohaterów? Przekonacie się sami.

Oprócz żywych dialogów, które przybliżają minioną epokę, autorka cudownie oddała piękno kresowej przyrody. I jeśli lubicie klasyki literatury, to koniecznie musicie sięgn...

Mam wrażenie, że ta książka w tym roku przeżywa swój wielki powrót. Głównie za sprawą serialu, który mieliśmy okazję oglądać tej jesieni.

Z twórczością Marii Rodziewiczówny pierwszy raz zetknęłam się w tamtym roku. I nareszcie znalazłam coś co jest pisane doskonałym językiem i jest przy tym ciekawe.

Kolejną książką Rodziewiczówny, którą miałam okazję przeczytać była właśnie „Dewajtis”.

To historia dwóch rodzin – Czertwanów i Orwidów. Czertwanowie opiekują się majątkiem Orwidów do czasu aż ktoś z potomków nie wróci do posiadłości. Jest to z ich strony bardzo szlachetny gest. Tym razem to ciężkie brzemię, po śmierci ojca, spada na Marka – młodego mężczyznę. Sam nie wierzy w to, że Orwidowie jeszcze gdzieś na świecie żyją. Jednak los bywa nieprzewidywalny i nagle okazuje się, że w Stanach żyje córka Orwida, Irena, która przyjeżdża na Poświcie do swego majątku.

Ta historia jest po prostu przepiękna. Chwyta za serce. Czytałam i nie mogłam się oderwać. Coś wspaniałego. Nie sądziłam, że w polskiej literaturze można znaleźć takie perełki. A dodatkowo, wydanie od MG idealnie pasuje do wydawanych przez nich klasyków i po prostu cieszy oko.