Oddajemy do rąk czytelnika część drugą tomu pierwszego "Diariusza" Michała Stanisława Kossakowskiego, obejmującą okres wspomnień od 1 września 1915 roku do 4 lutego 1916 roku. Autor z wyjątkową ekspresją przedstawia nie tylko rzeczywistość szlaku wygnańczego, ale także niezwykle plastycznie opisuje mijane miejscowości, miasta oraz rodowitych mieszkańców guberni białoruskich i otaczającą szlaki uchodźcze przyrodę.