Książka zawiera przegląd najważniejszych regulacji prawnych oraz stworzonych na ich gruncie rozwiązań praktycznych. Obok części poświęconych samorządności gminnej w RFN, zaprezentowane zostały polskie rozwiązania prawne wraz z dorobkiem nauki i orzecznictwa w celu ustalenia istoty i zakresu samodzielności gminy. Książka omawia: gwarancje samorządności gminnej w RFN i RP, gwarancje finansowe, nadzór nad samorządem, gwarancje ochrony samorządności gminnej w RFN i RP.