Książka prof. dr hab. Zofii Fischer pt. "Kaukaz przez otwarte drzwi" jest świetnym połączeniem osobistej releksji naukowca i podróżnika ze sporą porcją informacji o Kaukazie, ludziach tam mieszkających, lokalnych kulturach, przyrodzie i historii. Szczególne miejsce poświęciła Autorka Dagestanowi, który – w jej oczach – uosabia to, co prof. Fischer nazwała „Kaukazem w pigułce”.
Autorka poznała Kaukaz wpierw od specyficznej strony więziennej, będąc w niewoli, pierwotnie w Dagestanie, a następnie w Czeczenii. Efektem tych doświadczeń był opublikowany przed kilku laty pamiętnik. Teraz, po kilku latach, prof. Fischer wróciła do Dagestanu by spojrzeć na Kaukaz tym razem "przez otwarte drzwi". Nowe wrażenia mieszały się ze wspomnieniami, a ponownie odwiedzane miejsca wyglądały z perspektywy wolnego człowieka jakże inaczej niż wowczas, z perspektywy jeńca.
Książka prof. Fischer jest w Polsce unikalnym źródłem informacji o kwestiach, o których wciąż wiemy bardzo mało, jak np o przyrodzie Kaukazu, o jakże skomplikowanych tamtejszych stosunkach etnicznych czy o swoistej wieży Babel języków. Autorka sporo miejsca poświęciła też polskim śladom na Kaukazie, pisząc o dziewiętnastowiecznych losach zesłańców, którzy dołączali do Szamila, walczącego z Rosją.
Dodatkową zaletą książki są liczne zdjęcia, które kapitalnie ilustrują partie opisowe. Książka może służyć jako pierwszorzędny przewodnik po Kaukazie, zwłaszcza po Dagestanie. I wolno przypuszczać, że jej lektura zachęci wielu czytelników do podróży w tamte okolice.
Spis treści
Wstęp / 7
Podziękowania / 11
Wprowadzenie / 13
Początek tej historii / 15
Stary Kaukaz / 23
Artystyczne rzemiosła / 30
Wiara, życie, i śmierć / 32
Prawdziwy Kaukaz / 45
"Za waszą i naszą wolność" - Polacy na Kaukazie / 54
Górskie budownictwo / 59
Gościnność kaukaska / 63
Modlitwy muzułmańskie / 65
Podnóże Kaukazu / 75
Wojna czeczeńsko-dagestańska roku 1999 / 76
Dagestan - Kaukaz w pigułce? / 91
Bitwa andalalska / 96
Słowniczek / 103
Bibliografia / 105