Monarchia i możni wobec Kościoła w Polsce do początku XIII wieku

"Spoglądając na dotychczasowe dokonania w dziedzinie polskich badań nad dziejami średniowiecznego Kościoła, dostrzega się brak opracowań, które dogłębniej zajęłyby się relacjami między średniowieczną monarchią polską a Kościołem. W zamierzeniu autora rozprawa Monarchia i możni... stanowić miała próbę zapełnienia tej luki; nie tyle przecież wyczerpującą temat, co raczej rozpoczynającą dyskusję, zwłaszcza nad kwestiami Kościoła prywatnego w Polsce czy działalności fundacyjnej dynastii i możnych. Książka Józefa Dobosza ma konstrukcję trójdzielną. Część pierwsza poświęcona jest najwcześniejszym dziejom od chrztu do kryzysu pierwszej monarchii piastowskiej w latach 30. XI wieku i upadku organizacji kościelnej. Kolejna część odnosi się do nowo ukształtowanego Kościoła monarszego od połowy XI wieku do około 1136/38 roku, z uwzględnieniem początków działalności fundacyjnej możnych. Część trzecia zaś, sięgająca początków wieku XIII, odnosi się do Kościoła będącego w drodze ku emancypacji i jego relacji z władcami wczesnej doby dzielnicowej oraz możnymi. Początek XIII wieku, czas pontyfikatu arcybiskupa Henryka Kietlicza, stanowiący cezurę końcową rozprawy, to moment istotnego przełomu w dziejach Kościoła w Polsce - podjęcia na szerszą skalę reform gregoriańskich - stanowiącego początek końca starego Kościoła polskiego. Warta uwagi jest zamieszczona tutaj bibliografia, licząca ponad 1400 pozycji, świadcząca o ogromie dokonań polskiej historiografii w tej dziedzinie!"