Cytaty z książki "Rutka"

“... na serce jestem chory, nie mogę niczego nosić, doktór zakazał mi dźwigać. Nawet mi wódkę doktór zabronił pić, taki jestem chory. W ogóle kieliszka nie mogę do ust brać. No więc skoro kieliszka podnieść nie mogę, to jak mam wam meble nosić?”

“Stara Ajdla też była przeznaczona na wywózkę. Ale ona jest sprytna i sama się wykupiła. Ma całą szczękę złotych zębów, to i pełno złota musi mieć poza szczęką. Nie wiem, komu tam i czym zapłaciła, ale wróciła...”

“Dobrze było patrzeć w górę. Na niebie nie było ani jednego Niemca, ani jednego Żyda. (...) Była tylko pustka. ”

“Najbardziej zmęczeni, którym było już wszystko jedno, leżeli jakby wciśnięci w mokrą ziemię i patrzyli mglistym, nieobecnym wzrokiem (...). Pokorni, bezbronni, odrzuciwszy precz wszelką ostrożność i czujność, tym poddańczym leżeniem na ziemi, tym omdlewaniem, ostatecznie odrzucali wszelkie pozory walki o życie. Niemcy patrzyli z niechęcią na te mokre, obślizgłe pacyny. No, prawdziwi podludzie, pozbawieni woli, nie ma się co nad takimi litować.”

“Wieczór wreszcie nastał, stęchły jakiś, sfermentowany, a ci, którzy zostali na boisku, mocowali się z myślami, które ściskały im głowy jak imadła, bo przecież każdy wiedział, co się dzieje i co się jeszcze wydarzyć musi.”

“Kuczinsky przestał się śmiać i warknął:
- Wytrzeć mordy.
O, jak szybko wycierali twarze rękawami i dłońmi, tak jakby sprawne wykonanie rozkazu mogło ich uratować, tak jakby mogło udowodnić, że są przydatni, że będzie miała z nich Trzecia Rzesza pociechę, że zgrzeszyli wprawdzie tą facecją z farbowaniem, ale są subordynowani, o, proszę, jak szybko się potrafią wytrzeć. (...)
Kuczinsky’emu już się to znudziło.
- Drei- powiedział krótko i wskazał na cały rząd. Znaczy: aussiedlung. Znaczy: Auschwitz. Znaczy: zum schmelz.”

“A potem to już Kuczinsky głównie palcem mówił, ponieważ gadać mu się odechciało. Palcem mówić wypadało w tej sytuacji — to po rzymsku i po cesarsku było. Władcy życia i śmierci od wieków palcami wyroki niewolnikom ogłaszali. Ust szkoda było brukać, gardła szkoda nadwyrężać. Werdykt odczytany palcem lepiej było w tłumie słychać niż taki wychrypiany gardłem. ”

“Więc jak cesarz, który mógł skinieniem kciuka życie gladiatorowi ocalić lub odebrać, tak on, Kuczinsky, jednego skazywał na dalsze biedowanie, a innego odsyłał na szmelc. I nawet tak mu się przez chwilę zdawało, że nie jest na żydowskim boisku w Będzinie, gdzie tłum mokrych obdartusów drży przed nim ze strachu, tylko zasiada w loży Koloseum. Wprawdzie Ave Caesar nikt nie wołał, ani nawet Heil Hitler, ale Kuczinsky miał z kolei tę satysfakcję, że co innego wysłać kilku gladiatorów na śmierć, a co innego wysłać na śmierć kilkaset osób.”