Sampo Lappelill

Sampo Lapellilla. En saga från Laponia. ( Sampo, mały lapoński chłopiec. Opowieść z Laponii ) to baśń fińskiego pisarza Zachrisa Topeliusa o żądnym przygód chłopcu Samów, który przeciwstawia się stworzeniu Króla Gór. „Lapp” to historyczne określenie Lapończyków, a Laponia to historyczny region północnej Skandynawii, tradycyjna kraina Samów. Chociaż Topelius był Finem, pisał w języku szwedzkim .

Opowieść została po raz pierwszy opublikowana w czasopiśmie Eos, Helsingfors , 1860, nr. 4. Została włączona do Księgi Lekturowej Szkoły Podstawowej ( Läsebok för folkskolan ) w Szwecji.

Opowieść nawiązuje do skandynawskiej tradycji literackiej, w której tajemnicza, surowa arktyczna dzicz, a zwłaszcza Laponia, jest miejscem szczególnej magii. Poetayzuje wysiłki na rzecz chrystianizacji Laponii . W tej historii Sampo odwiedza górę Rastekais, gdzie Król Gór Hiisi zebrał wszystkie zwierzęta, trolle i gobliny, aby uczcić powrót Słońca (po nocy polarnej ). Jednak tym razem Hiisi oświadczył, że słońce będzie martwe, ale Sampo mu zaprzeczył. Renifer złotorogi pomaga Sampo uciec do jedynego bezpiecznego miejsca przed Hiisi, do domu chrześcijańskiego księdza. Rzeczywiście Sampo znalazł tam schronienie, ksiądz ochrzcił Sampo i oświadczył, że Hiisi nie ma władzy nad chłopcem. Wściekły Hiisi wpadł w straszny huragan z gęstym śniegiem na dachach. Ale następnego ranka słońce roztopiło śnieg i Hiisi zniknęło... A Lapończycy nie odkładają już chrztu swoich dzieci z roku na rok.

Profesor Olle Widhe zauważa, że ​​jest to prawdopodobnie pierwsza opublikowana opowieść dla dzieci, której bohaterem jest dziecko Samów.Olle Widhe twierdzi, że w tamtych czasach Samowie byli postrzegani jako ludzie podrzędni, pogańscy, zdradliwi, nikczemni, egzotyczni z punktu widzenia cywilizowanych obcych: Szwedów i Norwegów. Topelius był pierwszym pisarzem, który przedstawił Samów z perspektywy wewnętrznej.