Tatarzy Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Dzieje wojenne i tradycje. Tom II

W dzisiejszych czasach niewielu mieszkańców naszego kraju zdaje sobie sprawę, że w kręgu kultury polskiej od kilku wieków żyje społeczność muzułmańska, czerpiąca swe soki zarówno z islamskiego Wschodu, jak i ze skarbnicy kulturowej ludności naszych kresów wschodnich. Ta grupa etniczna to potomkowie Tatarów zamieszkujących ziemie Rzeczypospolitej Obojga Narodów, a dokładnie mówiąc Wielkiego Księstwa Litewskiego i północno-wschodnich rubieży Korony Polskiej. Obecnie są oni obywatelami Polski oraz dwóch nowopowstałych państw uważających się za spadkobierców Wielkiego Księstwa Litewskiego – Litwy i Białorusi. Ludność tą zgodnie z potwierdzoną źródłowo tradycją nazywa się Tatarami litewskimi. Nazwa ta występuje powszechnie w kronikach polskich, opisach historyczno-geograficznych Rzeczypospolitej Obojga Narodów oraz w staropolskich pamiętnikach. Również w dokumentach sejmowych i sejmikowych spotykamy nazwę „Tatarzy litewscy”. Próby wyrugowania tej nazwy określeniem Tatarzy Wielkiego Księstwa Litewskiego przez niektórych badaczy są pozbawione racji naukowych. Ludność tą zamieszkującą wschodnie ziemie Rzeczypospolitej należy określać mianem „Tatarów litewskich” lub wymiennie „Tatarów Wielkiego Księstwa Litewskiego”, gdy mówimy o czasach przedrozbiorowych. W pracy tej używam niekiedy też terminów „Tatarzy polscy” i „Tatarzy polsko-litewscy” w odniesieniu do ludności muzułmańskiej Podlasia zdając sobie sprawę, że stanowią oni razem ze swymi współplemieńcami z ziem litewsko-białoruskich jedną grupę etniczną.