Dymy nad Birkenau recenzja

"Dymy nad Birkenau" to książka pomnik. Seweryna Szmaglewska, więźniarka Auschwitz - Birkenau ukończyła jej pisanie kilka miesięcy po zakończeniu wojny. To świadectwo koszmaru, który hitlerowcy zgotowali milionom więźniów obozów koncentracyjnych. Autorka, opierając się na własnych przeżycia, opisuje obozową codzienność: począwszy. od wielogodzinnych apeli, przez katorżniczą pracę, często pozbawioną sensu, po głód, choroby i śmierć. W momencie jej wydania wszyscy podkreślali wartość faktograficzną tej publikacji, o czym świadczy chociażby fakt, iż Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze dołączył ją do materiału dowodowego przeciwko zbrodniarzom III Rzeszy.

Nie zamierzam stawać w kontrze do tej opinii, ale pozwolę sobie na moją osobistą refleksje po przeczytaniu "Dymów nad Birkenau".

Jako czytelniczka zgłębiająca od lat temat zbrodni hitlerowskich, przeczytałam dziesiątki książek, zarówno publikacji naukowych jak i wspomnień byłych więźniów obozów. Traf chciał, że tę akurat pozycję, wiecznie odkładałam na później. Gdy zasiadłam w końcu co lektury, poczułam się odrobinę... rozczarowana (tutaj długo zastanawiałam się czy to właściwe słowo, na opisanie moich uczuć, ale lepszego nie udało mi się znaleźć).

W książce tej, która jest opowieścią autobiograficzną zabrakło mi emocji autorki, jej odczuć, prywatnych opinii. Seweryna Szmaglewska skryła się za postacią pisarki (którą nota bene była) i jej relacje pełne są kwiecistych porównań, patosu i filozofowania. Ja to odbieram jak swego rodzaju zasłonę dymną, która pozwoliła jej uniknąć konfrontacji z własnymi przeżyciami i wojenną traumą. Czytałam opinię, że prawdopodobnie był to celowy zabieg, aby czytelnicy, którzy nie doświadczyli osobiście tej gehenny, spróbowali wyobrazić sobie rzecz nie do wyobrażenia.

Zakładam, że kilka miesięcy po zakończeniu wojny tak mogło być, jednak dziesiątki świadectw, które powstały w późniejszych latach udowodniły, iż do odbiorcy najbardziej przemawia szczerość i prawda, nawet kiedy jest brutalna i okrutna. Nie trzeba jej chować pod płaszczykiem stylistycznych konstrukcji, z obawy, że i tak nikt nie zrozumie, tego co się przeżyło.

Jako świadomy czytelnik doceniam tę książkę, jednak zainteresowanych tematem odsyłam do innych publikacji, które z chęcią mogę polecić.