Zbrodnia Sylwestra Bonnard recenzja

Po kilkunastu miesiącach czytania powieści niższych lotów, skupionych na akcji bardziej niż na stylu i na działaniu bohaterów bardziej niż na ich wnętrzu ta powieść była dla mnie ucztą duchową. Niewiele tu się w sumie dzieje, a bohater to 'stary nudziarz', ale to powieść tak piękna, tak subtelna, tak pięknym językiem napisana, że nie dziwię się Komisji Noblowskiej z 1921 roku.. Aż sprawdzałam w biografii autora, ile lat miał gdy to napisał, bo tak znał starość... Może i mi ta książka pomoże to zrozumieć. Uderzył mnie cytat z powieści:
'Na jednym z chrześcijańskich sarkofagów w katakumbach rzymskich wyryte są słowa przekleństwa, którego straszne znaczenie dopiero nauczyłem się rozumieć. Napis brzmi: 'Jeśli ktoś bezbożny zbezcześci te zwłoki, niech umrze ostatni ze swoich!". Słowa te i postać Bernarda, który nie ma nikogo i niczego drogiego poza książkami i jest starszym i samotnym człowiekiem, pomogły mi zrozumieć takich ludzi. Jednak Bernard nie jest samolubem ani osowiałym staruszkiem zamkniętym na innych jak by się zdawało. Nie jest zgorzkniały. Jak się okazuje obcowanie 'z cieniami', bo zajmuje się on średniowiecznymi manuskryptami i księgami nie pozbawiło go znajomości psychiki ludzkiej i wrażliwości. Nie ocenia on ludzi powierzchownie, ale według tego jacy są i tym co ma jest w stanie pomóc. O znaczeniu pomocy i dobrego słowa dla innych traktuje pierwsza część powieści pt. 'Polano'. Jest on jedynym w kamienicy, który nie ocenia jak stara plotkara pewnej mieszkanki kamienicy, ale staje przy niej jak człowiek przy człowieku i po prostu widzi jej ból i radość matki.. To nie pozbawia go pasji maniaka bibliofila. Jedno nie przeczy drugiemu. W drugiej części Bernard poznaje wnuczkę swojej pierwszej i jedynej miłości Klementyny. Nie ma tu nazywania uczuć... Ale jest opowieść o tym starszym mężczyźnie, który jeszcze poczuł, że żyje. Czy to były uczucia dziadka, czy mężczyzny? Nie nazywa się tu tego, ale opowiada o tym w sposób wzruszający.
Znów pojawia się kilka typów ludzkich w świetle pozorów i tego, jacy są, gdy nie mają z tego korzyści i gdy świat ich nie widzi, i gdy widzimy jacy są wobec najmniejszych. Tutaj też pewien cytat utkwił mi w pamięci i skłonił do refleksji:
'Ludzie bez błędu i słabostek są straszni - jest się wobec nich bezbronnym. Teresa, na przykład, nie ma ani jednej wady, do której można by się przyczepić. Nie wątpi ani o sobie, ani o Bogu, ani o ludziach'.
Okazuje się, że książki nie pozbawiają człowieka znajomości świata. Niby oderwany od życia, a jednak bohater powieści potrafił żyć pięknie dla siebie i innych. Zaś powieść jest taka piękna w tych
drobiazgach, jak ten, gdy narrator pisze o gramolącym się Bernardzie do Paryża, który kocha, i szuka swojej laski z Don Kichotem, choć wie, że mu ją schowała Teresa, która to wie, że on pewnie gdzieś ten cenny atrybut dżentelmena zgubi. To piękna powieść o sztuce, o samotności, o miłości, która niczego nie żąda, wszystko wybacza i o tym, że do szczęścia bardziej są potrzebni ludzie niż rzeczy...