European History and European Lives: 1715 to 1914 recenzja

"European History and European Lives: 1715 to 1914" to audiobook "The Great Courses", o którym chciałam Wam opowiedzieć. Wykłady do tego audiobooka przygotował i prowadził prof Jonathan Steinberg z University of Pennsylvania. 

Żeby przyciąć suspens powiem tak: wysłuchałam ich z zaciekawieniem, ale i z niepokojem, którego nie mogłam pozbyć się do końca. Źródłem niepokoju było coś, co mogłabym nazwać innowacyjną formą przedstawienia historii Europy. 

Otóż profesor Steinberg postanowił pokazać dwieście lat historii naszego kontynentu, wszelkie zmiany, jakie w tym czasie zaszły i procesy, które miały miejsce, poprzez biografie postaci, które czasy i zmiany uosabiały najlepiej. 

Nie jestem przekonana, czy to zamiar miał szansę się udać. Nie jestem pewna, czy da się w serii biografii, nawet najciekawszych, pokazać tak rozległe zmiany? Czy da się ująć i opisać procesy poprzez jedno, nawet długie życie? Zresztą, w przedmowie do audiobooka prof. Steinberg jasno wykłada na stół wszelkie możliwe płycizny takiego podejścia. Duże brawa dla niego za uczciwość podejścia i za próbę. 

Wszystkie płycizny wyszły niestety na jaw. Chęć pokazania procesów historycznych poprzez perspektywę pojedynczej biografii kończy się albo okaleczeniem jednego (np spłaszczenie zawiłości polityki angielskiej w epoce Walpole’a) albo drugiego ( biogramy Goethego czy Katarzyny Wielkiej). 

W wielu miejscach miałam niedosyt informacji o tym, dlaczego doszło do gruntownych zmian w krajobrazie Europy, w innym irytowała mnie skrótowość potraktowania samej biografii. Kiedy Steinberg mówi o prawach kobiet i przywołuje sylwetkę Mary Wollstonecraft mam wrażenie, że nie mówi dużo ani o jednym, ani nie pokazuje drugiego. Ledwie muska temat. Dodaję tu jednak uwagę: czepiając się tej części wykładu, daję prawdopodobnie dojść do głosu moim przekonaniom i najzwyczajniej mogę się mylić. 

Muszę jednak uczciwie przyznać, że gdyby historia nie była moim konikiem i obsesją, to  nie marudziłabym i dałaby więcej gwiazdek. "European History and European Lives: 1715 to 1914" prof. Steinberga to przecież porządny kawałek pracy popularyzatorskiej. 

Szczególnie ciekawe były te części, które Steinberg poświęcił postaciom ważkim, ale takim, po których biografie nie sięgamy tak znowu często. Każdy coś wie o carycy Katarzynie, o królowej Wiktorii czy o Marii Antoninie, prawda? No właśnie. A są takie postaci, o których wiemy zbyt mało. Przykłady? A proszę: uroczy portret ślepego jak kret Samuela Johnsona, trzeźwa ocena ojca konserwatyzmu, Edmunda Burke, literatura angielska w jej rozkwicie pokazana poprzez George Elliot, czy ciekawe spojrzenie na unifikację Włoch, widziane za pośrednictwem postaci Giuseppe Mazziniego, to zdecydowane zalety tego cyklu wykładów. Zdecydowanie wyróżniają się także portrety Alfreda Dreyfusa oraz Marxa i Engelsa. Warto je poznać! 

Ogólnie rzecz ujmując, "European History and European Lives: 1715 to 1914" prof. Jonathana Steinberga to kolejna pozycja wyprodukowana w cyklu: The Creat Courses, która mnie nie zawiodła.