Recenzja książki Psychowzroczność

Amerykański psychoterapeuta i psychiatra prezentuje w tej książce nową koncepcję psychowzroczności, prawdę mówiąc nie taka ona nowa, bo zwana też mentalizmem. Siegel definiuje psychowzroczność jako formę „skoncentrowanej uwagi, dzięki której możemy dostrzec wewnętrzny sposób funkcjonowania naszego mózgu, a także być świadomi procesów mentalnych i nie padać ich ofiarą”. Dosyć to zagadkowe, ale potem wyjaśniane na przykładach. I tak, mówiąc o różnicy między stwierdzeniami „jestem smutny”, i „czuję smutek” . Siegel pisze: „Mówiąc „Jestem smutny” dokonujemy swoistej autodefinicji, która bardzo nas ogranicza. Stwierdzenie „Czuję smutek” sugeruje, że rozpoznajemy w sobie dane uczucie, a jednocześnie jesteśmy świadomi, co robić, żeby nie dać się mu pochłonąć.” No cóż, jak już wspomniałem, w psychologii nazywa się to mentalizacją, a słowo 'psychowzroczność' źle brzmi, mógł tłumacz zostawić oryginalne angielskie 'mindsight'.

Potem Siegel szczegółowo omawia budowę mózgu i przedstawia związek części mózgu z naszymi emocjami, zachowaniami, charakterem. Trudna to dla mnie wiedza, i do końca nie wiem, czy przydatna. Potem przedstawia własną teorię, dosyć to mętnie i niejasno napisane, na przykład jego definicja umysłu: „Ludzki umysł jest relacyjnym i ucieleśnionym procesem, który reguluje przepływ energii oraz informacji.” jest dla mnie niezrozumiała. Także jego koncepcja integralności jest dla mnie mało klarowna.

Najciekawsze w książce jest co innego. Po pierwsze Siegel twierdzi, że poprzez odpowiednie ćwiczenia, głównie koncentracji uwagi i medytację, możemy trenować nasz mózg i zmieniać jego architekturę. Dla ilustracji tej tezy autor szczegółowo analizuje przypadek swego pacjenta, 92-letniego Stuarta, który miał problem z odczuwaniem i wyrażaniem swoich emocji. Dzięki wielomiesięcznym ćwiczeniom, opisanym w książce, udało mu się przezwyciężyć problem chłodu emocjonalnego i zmienić się na lepsze. Jak pisze Siegel: „Człowiek ten jest żywym dowodem na jeszcze jedno fascynujące odkrycie nauki o układzie nerwowym – mózg nigdy nie przestaje się rozwijać, gdyż zawsze reaguje na to, czego doświadcza.” Fascynująca historia.

Są też w książce omówione inne przypadki psychoterapii, ale nie tak ciekawe jak ten Stuarta.

Mimo powyższych zastrzeżeń książka może być interesującą lekturą dla interesujących się psychologią i rozwojem osobistym.