Jak wychować nazistę. Reportaż o fanatycznej edukacji recenzja

Gregor Ziemer "Jak wychować nazistę. Reportaż o fanatycznej edukacji",

Wolę oryginalny tytuł tego wydanego w 1941 roku w Stanach Zjednoczonych reportażu. "Education For Death". Jednakowo mocny, stanowiący niejako preludium do tego co miała przynieść II wojna światowa. Wyrazisty, dosadny, będący przestrogą. Nie jestem w tej opinii odosobniona. "Jak wychować nazistę" brzmi równie mocno, a jednak gdzieś z tyłu głowy pozostawia odrobinę niepewności, obawę o zbyt poradnikową jego konotację, a przecież to co widział i opisał autor, ma być przestrogą dla współczesnego czytelnika, dla całej ludzkości.

Gregor Ziemer był w latach 1928-1939 dyrektorem Szkoły Amerykańskiej w Berlinie. Pod koniec swojego pobytu w Niemczech uzyskał zgodę niemieckiego Ministerstwo Edukacji Narodowej na wszechstronne zapoznanie się z nazistowskim systemem szkolenia dzieci i młodzieży, dziewcząt i chłopców na różnych szczeblach edukacji, podczas której nie ma miejsca na słabość ciała, cenione jest bezwzględne posłuszeństwo i uległość, a jednostka nie ma prawa wybić się intelektualnie ponad innych uczniów.

Tworzenie narodu wiernego Führerowi miało być wieloletnią oddolną pracą, mającą na celu wychowanie sobie wiernego oraz absolutnie posłusznego obywatela i żołnierza w przypadku chłopców bądź matki, która żołnierzy będzie dostarczać - w przypadku dziewcząt.

Takie wychowanie dzieci na posłusznych obywateli i gotowych oddać życie za swojego wodza żołnierzy, musi budzić grozę. Tym bardziej wstrząsające są obrazy, które widział i zapamiętał autor, bo w chwili wydania książki wojna nie była nawet na półmetku, a wiele okrutnych wydarzeń dla poszczególnych narodów miało dopiero nastąpić. Jako czytelnicy mamy tę przewagę, że znamy koniec. Wiemy jak postępowali naziści, wiemy również ile istnień ludzkich pochłonęła wojna. Mimo to wiele spraw, o których pisze autor dla historyków zajmujących się totalitaryzmami, dziś nie jest czymś nowym. Nie są to również nowe rzeczy dla czytelnika, który o nazistowskiej ideologii miał okazję czytać w wielu innych opracowaniach.

A jednak możliwość przyjrzenia się przez autora wychowaniu niemieckich dzieci w przededniu wojny, zobaczenie całej wielostopniowej edukacji, podczas której indoktrynacja jednostki zaczyna się już od najmłodszych lat, zapoznanie się z kolejnymi etapami szkolenia ideologicznego, a wreszcie sposobność czytania świadectwa osoby, która była naocznym świadkiem, powoduje lęk. Autokratyczne rządy, oparte na kulcie jednego wodza, szeroko zakrojona propaganda, kształtowanie młodego człowieka w duchu podległości i fanatyzmu, gotowego oddać życie za swojego przywódcę to tylko niektóre elementy każdego z totalitaryzmów, a reportaż powinien stanowić przestrogę, żeby historia, która ma to do siebie, że lubi się powtarzać, nie miała w tym wypadku takiej możliwości.